Bauhaus. 10 faktów, które trzeba znać

Nowoczesne, przystępne, modularne meble - większość pewnie myśli, że to meble z Ikei. Pomysł na nie nie narodził się jednak w Szwecji, lecz jest inspirowany wzornictwem przemysłowym Bauhausu. Na zdjęciu legendarne meble projektu Marcela Breuera i Ludwiga Mies van der Rohe.

Bauhaus to szkoła artystyczna, która niemieckie wzornictwo rozsławiła na całym świecie, wyznaczając ważny kierunek w architekturze i sztuce użytkowej. W roku 2019 obchodził stulecie powstania, lecz nie można mówić niestety o ciągłości jej historii.

Walter Gropius został w 1919 r. rektorem nowej państwowej uczelni artystyczno-rzemieślniczej Bauhaus w Weimarze. Powstała ona z połączenia Akademii Sztuk Pięknych i Szkoły Rzemiosł Artystycznych. Grophius był z wykształcenia architektem, ale wydział architektury otwarto na uczelni dopiero w 1927 roku.

Gropius napisał manifest Bauhausu w 1919 r. Wzywał w nim do kształcenia nowego pokolenia rzemieślników i zniesienia podziału między rzemieślnikiem i artystą. Pod wpływem niemieckiego modernizmu, brytyjskiego ruchu w rzemiośle artystycznym Arts-and-Crafts oraz konstruktywizmu Gropius zabiegał o to, aby design stał się funkcjonalny i ogólnodostępny.

Fundamentalna zasada wprowadzona przez Bauhaus brzmiała: "Forma podąża za funkcją". Architektura i obiekty miały być projektowane na kanwie prostych, lecz eleganckich form geometrycznych. Przykładem są np. szachy zaprojektowane przez Josefa Hartwiga.

Dzięki interdyscyplinarnemu podejściu do sztuki, architektury i designu na weimarskiej uczelni profesorowie i studenci malarstwa, projektowania graficznego, wzornictwa przemysłowego, mebli i architektury dyskutowali o tym, jak w nowoczesnym świecie żyją ludzie. W ten sposób powstała całościowa koncepcja sztuki.

Na uczelni wykładało wielu bardzo znanych artystów. To zdjęcie zostało wykonane w 1926 r. i pokazuje (od lewej): Josefa Albersa, Hinnerka Schepera, Georga Muche'a, Laszlo Moholy-Nagy'ego, Herberta Bayera, Joosta Schmidta, Waltera Gropiusa, Marcela Breuera, Wassily'ego Kandinsky'ego, Paula Klee, Lyonela Feiningera, Guntę Stölzela i Oskara Schlemmera.

Pomimo, że Bauhaus jest znany z minimalistycznego stylu, studenci i wykładowcy poświęcali dużo czasu na projektowanie fantazyjnych kostiumów na zabawy, jak te, które opisał w swoim eseju "Life at the Bauhaus" (1925) Farkas Molnar. Z improwizowanych zabaw narodziły się później wielkie produkcje, jak "Balet Triadyczny" Oskara Schlemmera, profesora Bauhausu, który kierował pracownią teatralną.

Z powodu politycznych napięć szkoła Bauhausu była wielokrotnie zamykana. W 1925 r. przeniosła się z Weimaru do Dessau. Po przejęciu kontroli nad miastem przez nazistów, została zamknięta. Po ponownym otwarciu w Berlinie działała b. krótko. Reżim hitlerowski posądził Bauhaus o tworzenie "sztuki wynaturzonej". W 1933 r. uczelnia ostatecznie przestała istnieć.

Byli współpracownicy uczelni rozpowszechniali jednak koncepcję Bauhausu na emigracji. Żydowscy architekci na przykład zaprojektowali całe Białe Miasto w Tel Awiwie. Wybudowano tam 4 tys. budynków w stylu Bauhausu. W 2003 r. zostały one wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.