Berlinowi zabrakło w Europie silnego partnera

Na płaszczyźnie rządowej stosunki między Niemcami a Francją od lat nie układają się dobrze. Nawet były premier Francji Alain Juppe przyznał we wrześniu 2013 roku w wywiadzie dla Deutsche Welle, że „współpraca francusko-niemiecka nie zawsze bywa usłana różami; między obydwoma krajami dochodzi do konfliktów”.

Zwłaszcza w polityce gospodarczej i budżetowej kanclerz Angela Merkel i prezydent Francji Francois Hollande często chadzają odrębnymi drogami: Merkel stawia na konkurencyjność i globalizację. Natomiast Hollande często szuka szczęścia w państwowych programach stymulacji koniunktury i stawianiu barier. Podczas gdy Niemcy znacznie umocniły swoją pozycją w czasie kryzysu, Francja zaczęła stopniowo tracić na znaczeniu. Dopiero teraz, 14 stycznia, Hollande zapowiedział spektakularną zmianę kursu. Myśli o odciążeniu gospodarki i cięciach w sektorze publicznym.

Rząd Niemiec będzie z napięciem czekać na czyny, które powinny nastąpić po tych słowach. Dla Niemiec słabość Francji stała się problemem. Berlinowi zabrakło silnego partnera w Europie.

Merkel jest w Polsce wysoko ceniona

Wiele wskazuje na to, że Merkel od dłuższego czasu dywersyfikuje dobór partnerów europejskich. Na przykład szuka ścisłych kontaktów z polskim rządem i mogłaby się przyczynić do objęcia przez premiera RP Donalda Tuska czołowego urzędu w Unii Europejskiej. Bartosz Dudek, szef redakcji polskiej Deutsche Welle uważa, że kiepskie obecnie stosunki między Niemcami a Francją są jednym z powodów, „że Niemcy szukają innych partnerów w Unii Europejskiej – i Polska dobrze pasuje do tego schematu”. Relacje między Tuskiem a Merkel układają się jak najlepiej i to zarówno na niwie osobistej jak i politycznej. Dudek wskazuje też na pozycję Polski, jako najważniejszego kraju w Europie Środkowo-Wschodniej oraz na fakt, że Polska szczególnie dobrze pokonała kryzys.

W polskich sondażach opinii publicznej Merkel od lat zajmuje czołową pozycję wśród zagranicznych polityków. Ale starając się o względy Polski, Niemcom w żadnym wypadku nie chodzi o znalezienie czegoś w zamian za Francję, uważa Janis Emmanouilidis, politolog z Centrum Polityki Europejskiej (EPC) w Brukseli. – Bo niemiecko-francuskiego sojuszu nie da się niczym zastąpić - dodał.

Wycieczka rodzinna Camerona

Prawie niezauważenie Merkel nawiązuje też bliższe relacje z brytyjskim rządem konserwatywnego Davida Camerona. Cameron dostąpił nawet rzadkiego zaszczytu spędzenia z całą rodziną, na zaproszenie Merkel i jej męża wiosną 2013 roku, weekendu na zamku Meseburg, niedaleko Berlina.

Martin Callanan, europoseł z ramienia brytyjskich konserwatystów, powiedział w rozmowie z DW, że Merkel i Cameron są w wielu kwestiach politycznych podobnego zdania, co ma konsekwencje dla Europy. – Zjednoczone Królestwo i Niemcy przejmują stopniowo coś w rodzaju wspólnego przywództwa w Europie Północnej, podczas gdy Francja staje się pomału duchowym przywódcą Europy Południowej.

- Współpraca między Berlinem a Londynem ma też swoje granice – uważa politolog Emmanouilidis - Londyn jest ważny, ale stosunki z Paryżem są ważniejsze.

Północ kontra Południe? To byłoby nieporozumienie

Angela Merkel już nie tylko wyłącznie i bezwarunkowo stawia na Francję, jak to czyniło kilku jej poprzedników. Novum jest też nieformalny sojusz Merkel z solidnymi pod względem finansowym państwami Europy Północnej. Obojętnie, czy są to Finlandia, Szwecja, Holandia czy też południowy sąsiad Niemiec - Austria. Wszystkie pragną, by ich pomoc dla wysoko zadłużonych krajów Europy Południowej nie poszła na marne. Dlatego wspólnie wywierają nacisk, zmuszając te kraje do reform i oszczędzania.

Wspólne interesy nie powinny jednak prowadzić do wystąpienia Północy przeciwko krajom Europy Południowej - ostrzega Emmanouilidis.

Europejska polityka sojusznicza stała się bardziej kompleksowa. I zgodnie z daną sytuacją, zmieniają się sojusze. Ale jedno jest pewne: również w trzeciej kadencji Angeli Merkel nie będzie dramatycznych zmian w polityce europejskiej.

DW, Christoph Hasselbach / Iwona D. Metzner

red. odp.: Elżbieta Stasik