Die Zeit: Brunatna przeszłość pierwszego dyrektora Berlinale
30 stycznia 2020
Alfred Bauer był pierwszym i wieloletnim dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie. Od 1951 do 1976 roku kierował Berlinale, które dziś jest jednym z największych festiwali filmu na świecie. Po jego śmierci w 1986 roku ustanowiono specjalną nagrodę jego imienia, która przyznawana jest za wyznaczanie nowych perspektyw w sztuce filmowej. Jej laureatami byli m. in. Andrzej Wajda (za „Tatarak” w 2009 roku) i Agnieszka Holland (za „Pokot” w 2017 roku).
Dlatego szokiem dla wielu ludzi świata filmu mogą być czwartkowe (30.01.2020) doniesienia tygodnika „Die Zeit”, który twierdzi, że Alfred Bauer był „wysokiej rangi funkcjonariuszem w nazistowskiej biurokracji filmowej”.
„Zapalony człowiek SA”
Dziennikarze tygodnika powołują się na dokumenty z Archiwum Federalnego oraz Berlińskiego Archiwum Krajowego, z których wynika, że Bauer, jako urzędnik Filmowej Intendentury Rzeszy od 1942 roku nadzorował angażowanie aktorów, reżyserów i innych twórców filmowych. Miał pełnić tę funkcję do 1945 roku i brać udział w decyzjach, komu wolno było stanąć przed albo za kamerą, a kto musiał iść na front. W jednym z dokumentów miał zostać opisany jako „zapalony człowiek SA”, którego „polityczne postawy są bez zarzutu”.
Po wojnie Alfred Bauer miał zacierać ślady swojej nazistowskiej przeszłości oraz tworzył wrażenie, że „w duchu był przeciwnikiem nazistów”. Przemilczał swoją przynależność do organizacji nazistowskich, jak Narodowosocjalistyczny Związek Studentów i podawał fałszywe informacje na temat swojej działalności w aparacie dyktatury III Rzeszy.
Błyskawiczna reakcja Berlinale
Dyrekcja Berlinale błyskawicznie zareagowała na doniesienia „Die Zeit”. Już w środę wieczorem oświadczyła, że nagroda imienia Alfreda Bauera nie będzie już przyznawana. Jak poinformowano w komunikacie, w artykule „Die Zeit” cytowane są źródła, które rzucają nowe światło na rolę Bauera w narodowosocjalistycznej polityce filmowej. „W obliczu tych nowych informacji nagroda Srebrnego Niedźwiedzia Berlinale im. Alfreda Bauera zostaje zlikwidowana” – oświadczyła dyrekcja festiwalu. Zapowiedziano też starania o naukowe zbadanie i rozliczenie historii festiwalu.