1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Galeria 60 lat RFN: Pierwsza dekada

Iwona-Danuta Metzner4 października 2009

1949 - 1959 - odbudowa i cud gospodarczy

https://p.dw.com/p/JTyB
Zdjęcie: akg-images
Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Grundgesetz
Zdjęcie: ullstein bild - Reuters

23 maja 1949: Podstawą Ustawa Zasadnicza

Miała być rozwiązaniem prowizorycznym, dlatego nie nazwano jej konstytucją, tylko Ustawą Zasadniczą (Grundgesetz). Weszła w życie po zgodzie mocarstw okupacyjnych. W ten oto sposób powstała Republika Federalna, na razie jako zachodnia część podzielonych Niemiec. Najbardziej wolnościowa konstytucja niemiecka obowiązuje od 1990 roku także w zjednoczonych Niemczech. Nadal jednak nie nosi oficjalnie nazwy konstytucja. To chyby jedyny błąd procesu zjednoczenia. W 1949 i w 1990 roku, naród niemiecki nie miał okazji głosować nad tekstem konstytucji.

Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Konrad Adenauer
Zdjęcie: picture-alliance / akg-images

15 września 1949: Konrad Adenauer, pierwszy kanclerz

Na urząd pierwszego kanclerza RFN 73-letni wtedy Konrad Adenauer został wybrany przez Bundestag przewagą tylko jednego głosu – był to głos jego samego. Były nadburmistrz Kolonii wywarł ogromny wpływ nie tylko na charakter partii CDU, której był współzałożycielem, ale także całych, powojennych Niemiec. Ścisłe powiązania polityczne z Zachodem i integracja europejska były dlań ważniejsze niż szybkie zjednoczenie Niemiec za cenę ich neutralności. Adenauer był trzykrotnie wybierany na kanclerza: w latach 1953, 1957 i 1961.

Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Heimatvertreibene
Zdjęcie: picture alliance / dpa

5 sierpnia 1950: Karta Wypędzonych

Jednym z największych problemów w pierwszych latach powojennych w Niemczech było ponad siedem milionów wypędzonych z byłych terenów wschodnich III Rzeszy, dla których brakowało mieszkań i pracy. W przyjętej 5 sierpnia 1950 roku Karcie Wypędzonych znalazł się zapis o "rezygnacji z zemsty i odwetu" i apel o uznaniu ich "prawa do ojczyzny". Rząd federalny postawił na politykę integracji wypędzonych i wyrównania im w miarę możliwości strat i szkód: kto przeżył wojnę bez większego uszczerbku majątkowego, ten musiał podzielić się nim z tymi, którzy wszystko utracili.

Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Wunder von Bern
Zdjęcie: picture alliance / dpa

4 lipca 1954: cud w Bernie

Niemcy mistrzem świata w piłce nożnej! Trener Sepp Herberger i kapitan niemieckiej jedenastki narodowej Fritz Walter opuszczają boisko na ramionach kolegów z drużyny po sensacyjnym zwycięstwie 3:2 w finale mistrzostw w 1954 roku nad uchodzącą za murowanego faworyta reprezentacją Węgier. Ten nieoczekiwany sukces w dziewięć lat po zakończeniu wojny wyrwał naród z apatii i wywołał wielki, powszechny wybuch radości i przypływ wiary we własne siły. "Cud w Bernie" uchodzi za symbol powojennego odrodzenia moralnego Niemiec i początek ich przyszłych sukcesów.

Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Wirtschaftwunder
Zdjęcie: picture-alliance / dpa

5 sierpnia 1955: symbol niemieckiego cudu gospodarczego

Skonstruowano go w latach trzydziestych na polecenie Hitlera jako "samochód ludowy", czyli Volkswagen. Ale triumfalny pochód przez świat popularnego "garbusa" zaczął się dopiero po wojnie. Blisko połowa produkcji trafiła za granicę, co ugruntowało pozycję Niemiec jako "mistrza świata w eksporcie". Druga połowa została w ojczyźnie, przyczyniając się do zmotoryzowania Niemiec. Coraz więcej ludzi stać było na własne cztery kółka. Zakłady w Wolfsburgu stały się pod koniec lat pięćdziesiątych największą fabryką samochodów osobowych w Europie.

Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Heimkehrer aus der Sowjetunion
Zdjęcie: picture-alliance/ dpa/dpaweb

7 października 1955: triumf Adenauera

W trzy tygodnie po historycznej wizycie kanclerza Adenauera w Moskwie, do Niemiec powróciło niespełna 10.000 ostatnich jeńców wojennych, przetrzymywanych do tej pory w sowieckich obozach. Ich uwolnienie było warunkiem nawiązania przez RFN stosunków dyplomatycznych ze Związkiem Sowieckim. Większość Niemców uznała to za największe osiągnięcie Adenauera i podziękowała mu za to w wyborach w roku 1957, w których unia CDU/CSU uzyskała absolutną większość w Bundestagu – czego od tamtej pory nie udało się powtórzyć żadnej partii.

Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Wiederaufbau der Frankfurter Innenstadt
Zdjęcie: ullstein bild

1955: odbudowa w przyspieszonym tempie

Ważny cel etapowy osiągnięty! Pod koniec 1955 roku w Niemczech było ponownie tyle samo mieszkań co na początku wojny. Mimo to sytuacja mieszkaniowa nadal nie była najlepsza. Wskutek napływu milionów wypędzonych, na terenie Niemiec Zachodnich żyło 20 % więcej ludności, niż przed wojną. Większość zbombradowanych domów już odbudowano, ale ceną za szybką odbudowę stał się wygląd ulic, które nosiły wyraźne ślady powojennej prowizorki.

Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Wiederbewaffnung
Zdjęcie: picture alliance / dpa

20 stycznia 1956 – żołnierze w zamian za suwerenność

W miarę zaostrzania się zimnej wojny, Stany Zjednoczone coraz bardziej nalegały na udział żołnierzy niemieckich w obronie Europy przed sowieckim zagrożeniem. Adenauer postawił warunek: wystawimy własną armię w zamian za przywrócenie pełnej suwerenności Niemiec i postawił na swoim. Wydarzenia potoczyły się błyskawicznie: zniesienie statusu okupacyjnego, przyjęcie Niemiec do NATO, powołanie Bundeswehry. Dyskusja o ponownym uzbrojeniu Niemiec okazała się jedną z najważniejszych i najtrudniejszych prób sił w pierwszej dekadzie wciąż młodej republiki.

Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Europäische Verträge
Zdjęcie: picture alliance / dpa

25 marca 1957: powstaje nowa Europa

Przedstawiciele Francji, Niemiec, Włoch, Belgii, Holandii i Luksemburga podpisują Traktaty Rzymskie, które traktuje się jako "metrykę urodzenia" Unii Europejskiej. Podpisanie Traktatów Rzymskich zapoczątkowało bezprzykładny sukces integracji europejskiej na płaszczyźnie politycznej i gospodarczej. Republika Federalna skorzystała przede wszystkim na zniesieniu barier celnych i innych ograniczeń handlowych w obrębie EWG. Także dziś większość obrotów RFN przypada na obszar Europy.

Flash-Galerie Deutschland 60 Jahre Kapitel 1 1949 – 1959 Filmszene Die Sünderin
Zdjęcie: ullstein - Thomas & Thomas

Lata pięćdziesiąte - pruderyjna dekada

Era Adenauera, oceniana z dzisiejszej perspektywy, może wydawać się pełna pruderii i zakłamania. Na rozliczenie ze zbrodniami wojennymi trzeba było jeszcze poczekać, a symbolem pruderii w kulturze okazał się film "Grzesznica" w reżyserii Willy'ego Forsta z 1951 roku z Hildegard Knef w roli głównej, która przez kilka sekund odsłania biust. Mimo wezwań obu Kościołów do bojkotu, filmu okazał się szlagierem kasowym i zapoczątkował wielką karierę międzynarodową tej utalentowanej aktorki.