„Gorbi” i Niemcy

Pierwszy i jedyny prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow zmarł 30 sierpnia w wieku 91 lat. Od czasu zjednoczenia Niemcy nazywają go pieszczotliwie „Gorbi”. Pomnik „Ojców zjednoczenia” przed budynkiem wydawnictwa Springer w Berlinie został odsłonięty z okazji dwudziestej rocznicy zjednoczenia Niemiec. Od lewej: prezydent USA George Bush, Michaił Gorbaczow i kanclerz Niemiec Helmut Kohl.

Jedno z pierwszych zdjęć Michaiła Gorbaczowa i Helmuta Kohla. W marcu 1985 r. kanclerz Niemiec przyjechał do Moskwy na pogrzeb Konstantina Czernienki - sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Wkrótce stanowisko to objął Gorbaczow. Tak zaczęła się historyczna przyjaźń dwóch polityków, która miała zadecydować o losach Europy.

Po wyborze Gorbaczowa na sekretarza generalnego Moskwę odwiedził były kanclerz Niemiec Willy Brandt. W czasie swojej kadencji w latach 1969-1974 stał się on architektem nowej "Ostpolitik". Miała ona na celu normalizację stosunków z ZSRR, NRD i innymi krajami Europy Wschodniej. Za to Brandt otrzymał w 1971 roku Pokojową Nagrodę Nobla. Gorbaczow został jej laureatem 19 lat później.

W 1989 roku upadł mur berliński. W czerwcu, kilka miesięcy przed tym wydarzeniem, radziecki przywódca przybył z oficjalną wizytą do Niemiec. Michaił Gorbaczow z małżonką Laryssą był witany entuzjastycznie przez tłumy na bońskim placu Marktplatz.

Jesienią tego samego roku Gorbaczow odwiedził Berlin Wschodni, gdzie odbywały się obchody 40. rocznicy powstania NRD. Erich Honecker przywitał gościa socjalistycznym braterskim pocałunkiem. Później Gorbaczow tłumaczył towarzyszom z partii SED swoją politykę pierestrojki i wezwał do reform, wypowiadając słynne zdanie: „Życie karze tych, którzy przychodzą zbyt późno”.

Dalsze negocjacje w kwestii zjednoczenia Niemiec odbyły się w lipcu 1990 r. w luźnej atmosferze w rezydencji rządowej Gorbaczowa na Północnym Kaukazie. Następnie 12 września w Moskwie został podpisany Traktat o Jedności Niemiec Dwa Plus Cztery - przez RFN i NRD oraz zwycięskie mocarstwa II wojny światowej (USA, ZSRR, Wielką Brytanię i Francję).

Michaił Gorbaczow był pierwszym zagranicznym przywódcą, który odwiedził Niemcy po zjednoczeniu. W listopadzie 1990 roku w Bonn podpisano Traktat o dobrosąsiedzkich stosunkach i współpracy. Była to pierwsza umowa międzynarodowa zjednoczonych Niemiec. Niemcy zgodziły się między innymi na utrzymanie sowieckich pomników i grobów żołnierskich na swoim terytorium.

Pod koniec 1991 roku rozpadł się Związek Radziecki, a Michaił Gorbaczow przestał być prezydentem. Już w 1992 roku Fundacja Gorbaczowa zajęła się badaniem pierestrojki. W tym nowym etapie życia Gorbaczow był regularnym gościem w Niemczech. W 1996 roku Gorbaczow wraz z żoną wystąpił w legendarnym programie telewizyjnym Thomasa Gottschalka „Wetten, dass..”

Gorbaczow przeniósł nawet na jakiś czas centrum swojego życia do Niemiec. Do 2017 roku rodzina posiadała willę nad jeziorem Tegernsee pod Monachium. Na zdjęciu Gorbaczow w samochodzie rosyjskiej ambasady. To był tragiczny moment w jego życiu, 20 września 1999 roku w klinice w Muenster zmarła na białaczkę żona Laryssa.

Michaił Gorbaczow był chętnie widzianym gościem na uroczystościach rocznicowych związanych z upadkiem muru berlińskiego i zjednoczeniem Niemiec. Brał udział w niemiecko-rosyjskich konsultacjach rządowych w Wiesbaden w październiku 2007 roku. Wtedy spotkali się kanclerz Niemiec Angela Merkel i prezydent Rosji Władimir Putin.

O ile w Rosji Gorbaczow jest do dziś postrzegany krytycznie z powodu roli jaką odegrał w zjednoczeniu Niemiec, w Niemczech jest powszechnie szanowany. Ten pomnik Gorbaczowa powstał w 2020 roku w Dessau w Saksonii-Anhalt. Jego uroczyste odsłonięcie miało miejsce 3 października w 30 rocznicę zjednoczenia Niemiec.