Iran – lojalny sojusznik Putina

Krótko po zbrojnym powstaniu Grupy Wagnera w Rosji, prezydent Rosji Władimir Putin rozmawiał telefonicznie z szefem irańskiego rządu Ebrahimem Raisim. Kreml ogłosił w poniedziałek, 26 czerwca, że prezydent Iranu „zadeklarował pełne wsparcie dla przywódców Federacji Rosyjskiej”. Dwa dni później odbyła się kolejna rozmowa telefoniczna: tym razem szef sztabu irańskich sił zbrojnych rozmawiał z rosyjskim ministrem obrony. Według gazety „Tehran Times”, Mohammad Bagheri i Siergiej Szojgu omówili najnowsze wydarzenia w Rosji, dwustronne stosunki wojskowe i kwestie bezpieczeństwa regionalnego. Bagheri zaprosił rosyjskiego ministra obrony do Teheranu.

– Powstanie w Rosji nie jest powodem, dla którego Iran miałby zdystansować się od Rosji – mówi Arman Mahmoudian w rozmowie dla DW. Wykładowca studiów rosyjskich i bliskowschodnich na Uniwersytecie Południowej Florydy studiował w Teheranie i Moskwie. W wywiadzie dla DW wyjaśnia: – Od prezydentury Mahmuda Ahmadineżada (2005-2013), Iran prowadzi politykę zagraniczną zorientowaną na Wschód. Rosja odgrywa w niej ważną rolę. Zwłaszcza po wycofaniu się USA z porozumienia nuklearnego z Iranem (2018), Rosja jest postrzegana przez twardogłowych w Iranie jako godny zaufania sojusznik. W rosyjskiej inwazji na Ukrainę widzą oni okazję do udowodnienia, że są partnerem Rosji – tłumaczy.

Putin potrzebuje wsparcia

Mahmoudian spodziewa się, że wojna w Ukrainie stanie się z powodu rebelii Grupy Wagnera bardziej brutalna. Jego zdaniem Putin chce pokazać teraz światu zewnętrznemu swoją siłę. Rosja napadła na Ukrainę w lutym 2022 roku i od 16 miesięcy próbuje rzucić rząd w Kijowie na kolana. W tej wojnie Władimir Putin potrzebuje wszelkiego wsparcia, jakie może uzyskać.

Według USA Rosja pogłębiła współpracę wojskową z Iranem. Oba kraje są w trakcie rozszerzania swojego bezprecedensowego partnerstwa wojskowego, powiedział w maju br. rzecznik Rady Bezpieczeństwa Narodowego USA John Kirby. Rosja jest szczególnie zainteresowana nowoczesnymi irańskimi dronami bojowymi. Od sierpnia 2022 roku Iran dostarczył Rosji ponad 400 dronów, powiedział Kirby. Z tego powodu USA i UE nałożyły na Teheran kolejne sankcje.

Korzyści dla Iranu

– Iran nie zdystansuje się od Rosji. Ale w tych okolicznościach Teheran próbuje wobec Zachodu sprawiać wrażenie, że działa deeskalująco, na przykład poprzez prowadzenie pośrednich negocjacji z USA – mówi ekspert Mahmoudian. Według doniesień medialnych, USA i Iran pracują nad nieformalnym porozumieniem w konflikcie dotyczącym programu nuklearnego. USA próbują powstrzymać irański program nuklearny poprzez nieoficjalne negocjacje. Według „New York Times”, plan zakłada, że Iran ograniczy wzbogacanie uranu do sześćdziesięciu procent, a przede wszystkim zwiększy współpracę z międzynarodowymi inspektorami nuklearnymi. W zamian, oczekuje na przykład, że sankcje gospodarcze nałożone przez USA nie będą zaostrzane.

Do tej pory Iran praktycznie nie skorzystał na planowanym rozszerzeniu współpracy gospodarczej między Moskwą a Teheranem. Rosja obiecuje, że to się zmieni. Do końca roku Rosja chce zawrzeć umowę o wolnym handlu z Iranem i czterema innymi krajami regionu. Według rosyjskiego wicepremiera Aleksieja Owerczuka, umowa ma na celu wzmocnienie współpracy gospodarczej między krajami rozciągającymi się od granic Europy Wschodniej do zachodnich Chin. Moskwa prowadzi rozmowy z Armenią, Białorusią, Kazachstanem, Kirgistanem i Iranem.