Kim pan jest, Hermannie Hesse?

O tym, że chce zostać pisarzem, Hesse (1877 – 1962) wiedział od dziecka, tylko jego rodzice mieli inne plany. Hermann miał zostać pastorem, tak, jak jego ojciec, swego czasu misjonarz w Indiach. Rodzice wysłali syna na teologię do protestanckiego seminarium w Maulbronn. Hesse ucieka stamtąd. Wylatuje z seminarium. Przebywa u znajomego teologa-egzorcysty w Bad Bool, podejmuje nieudaną próbę samobójstwa. Zanim przyszły noblista został pisarzem, zaliczał kilka szkół, pracował w warsztacie mechanicznym, w fabryce kościelnych zegarów i księgarniach. Nakład wydanych książek pisarza wynosi co najmniej 125 milionów egzemplarzy. Książki Hessego przetłumaczono na bez mała 60 języków.

Między ustami a brzegiem pucharu

W 1904 roku powieść Peter Camenzind stanowiła przełom w jego karierze pisarskiej; od tego dnia Hesse może żyć ze swej twórczości. Zakłada rodzinę, płodzi dzieci, porzuca pierwszą żonę, żeni się po raz wtóry, by się ponownie rozwieść. Hesse ucieka w świat; jedzie na Cejlon i do Indonezji. Po powrocie (owocem podróży było opowiadanie Siddhartha). Hesse przenosi się do Szwajcarii, by w 1914 roku, na początku I Wojny Światowej, zgłosić się na ochotnika do wojska. I to marzenie nie spełnia się. Po pewnym czasie zaczyna nienawidzić wojny. Zabiera głos na łamach Neue Züricher Zeitung (Przyjaciele, nie w tym tonie). Zbiera żniwo szyderczej krytyki. Pojawiają po raz kolejny problemy osobiste. Poddaje się psychoanalizie. Wszystko to opisuje pod pseudonimem Emil Sinclair w powieści Demian (1919).

Grafoman czy wielki pisarz? Renesans Hessego

Z obawami Hesse spogląda na przejęcie władzy w Niemczech przez narodowych socjalistów. Podczas wojny wspiera on uchodźców z Niemiec, jak Thomasa Manna czy Bertholda Brechta. To podczas wojny powstaje jego ostatnie, wielkie dzieło Gra szklanych paciorków (1943), w 1946 roku otrzymuje za swą twórczość literacką Nagrodę Nobla. Kiedy w Montagnoli (Szwajcaria) w 1962 roku umiera Hermann Hesse, niemal nikt już o nim nie pamięta. Sława minęła. Nikt go nie czyta. Dla krytyków jego twórczość to zbiorowisko kiczu na najniższym poziomie. Dopiero ruch hippisowski w USA odkrywa twórczość pisarza. Jego literatura przeżywa renesans. Dzieci – kwiaty odkrywają skomplikowane osobowości postaci z jego powieści, jak Harrego Hallera, protagonistę z powieści Hessego Wilk stepowy (1927). Książka staje się bestsellerem, sława Hessego powraca.

Laura Döring, Andrzej Paprzyca

red. odp.:Barbara Cöllen