Koniec Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium. Bez rezultatów

Podczas konferencji odbyło się kilkanaście publicznych oraz 250 nieformalnych, zakulisowych spotkań polityków i ekspertów ds. polityki bezpieczeństwa. Eksperci są zgodni co do tego, że bez Rosji nie da się rozwiązać żadnego większego konfliktu na świecie. – Zarówno na Ukrainie, jak i w Syrii konieczna jest współpraca między Zachodem a Rosyjską Federacją, powiedział Deutsche Welle Wolfgang Ischinger, przewodniczący Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium.

Ukraina należała do tych tematów, które były w tym roku najintensywniej dyskutowane. Efekty debat okazały się jednak umiarkowane. Podczas publicznej wymiany zdań między przedstawicielami ukraińskiego rządu, opozycji oraz rosyjskiej Dumy, każda ze stron powtarzała własne racje, nikt nie wyszedł z konkretną propozycją kompromisu. W sobotę wieczorem (1.02) przedstawiciele opozycji na Ukraine spotkali się w Monachium na kolacji z grupą siedmiu europejskich ministrów spraw zagranicznych oraz Wysokiej przedstawiciel UE ds. polityki zagranicznej Catherine Ashton.

Większa rola zobowiązuje

Były doradca rządu Jimmiego Cartera Zbigniew Brzeziński wyraził się w Monachium z uznaniem o społeczeństwie Ukrainy, które jak powiedział, „posiada charyzmatyczny stosunek do własnej opozycji - podobnie jak niegdyś miało to miejsce w Polsce”. W rozmowie z Redakcją Polską Deutsche Welle Brzeziński przyznał, odnosząc się do zapowiedzi prezydenta Joachima Gaucka na temat aktywniejszego udziału Niemiec w rozwiązywaniu światowych konfliktów, iż „było to dobre przemówienie, ale co ono konkretnie oznacza, to się dopiero okaże”.

Zaznaczył, że w konflikcie na Ukrainie potrzebny jest dobry kompromis, który uwzględni różne interesy i wszystkie strony. - Europa musi mieć jednak świadomość, że dobry kompromis ma też wymiar finansowy - dodał Brzeziński. - Jeżeli Niemcy chcą przejąć większą rolę, to może powinni wyjść także z inicjatywą w tym zakresie - powiedział.

Przyszłość polityki bezpieczeństwa?

Podczas 50. Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium miały też miejsce debaty o przyszłości polityki bezpieczeństwa. Były kanclerz Niemiec Helmut Schmidt skrytykował, iż zmiany, jakie miały miejsce w ciągu ostatnich kilkudziesiąciu lat na świecie nie są o tej pory wystarczająco uwzględniane. – Zawrotny przyrost liczby ludności oraz postęp technologiczny stanowią zupełnie nowe wyzwania, na które dzisiejsza polityka nie ma odpowiedzi - powiedział Schmidt. Skrytykował brak wizji i zachowawcze reakcje światowej polityki.

W panelu z udziałem Helmuta Schmidta wypowiadał się też minister spraw zagranicznych RP Radek Sikorski. Zwrócił uwagę na problem niedostatecznego finansowania misji wojskowych przez duże instytucje jak NATO czy UE. - Aby międzynarodowe operacje kończyły się sukcesem, potrzeba większej zachęty do udziału w nich, także finansowej - powiedział Sikorski. Dodał: - Polska była w Iraku, w Afganistanie, walczyliśmy też z Francuzami w Mali, jesteśmy obecni w Republice Środkowoafrykańskiej i Kosowie, ale te misje dużo kosztują. Jego zdaniem Europa coraz bardziej traci zdolność działania oraz adekwatnego reagowania na wojny na świecie.

Brak europejskiej polityki obronnej

Na konferencji w Monachium był także minister obrony Tomasz Siemoniak, który spotkał się tam z niemiecką minister Ursulą von der Leyen. Po spotkaniu przyznał, że finansowanie operacji wojskowych i humanitarnych nadal pozostaje ważnym tematem rozmów. – We wspólnym interesie Berlina i Warszawy jest, aby w UE było więcej wspólnej polityki obronnej. Wiąże się to jednak z trudną polityczną dyskusją, bo wiele krajów redukuje swoje budżety na wojsko i nie traktuje obronności jako priorytetu, jak politykę rolną czy spójności - zaznaczył.

- Gdyby UE miała instrument do działania polegający na finansowaniu pewnych misji, to sądzę, że wszystko przebiegałoby znacznie łatwiej. Ale po grudniowym szczycie Rady Europejskiej widać, że Unia na razie zbyt mocno jest jeszcze skoncentrowana na walce z kryzysem - dodał Siemoniak.

Szpiegostwo – temat niemal tylko zakulisowy...

Choć w ostatnich miesiącach Niemcy nie ukrywają oburzenia z powodu tzw. afery szpiegowskiej NSA, to jednak na monachijskiej konferencji bezpieczeństwa nie był to ważny temat. - Rozmiary szpiegostwa USA na terenie Europy boleśnie jej uświadamiają, że wciąż w dziedzinie obronności pozostaje daleko w tyle za Ameryką, powiedział DW w Monachium były dyplomata RP i politolog Janusz Reiter. Dodał: - Problem jest w tym, że Ameryka używa swojej przewagi w sposób, który nie jest w Europie akceptowany i to jest też poważny kryzys zaufania.

Fakt, że ten kryzys jest coraz poważniej traktowany w Berlinie, ale nie w Warszawie, jest zdaniem politologa „tylko kwestią czasu”. - Mamy w Polsce bardzo trudną dyskusję o problemie więzień CIA. O ile ta dyskusja się rozwinie, to przyczyni się do tego, iż Polacy zaczną pytać z niepokojem o reguły naszego partnerstwa z Ameryką, powiedział Janusz Reiter.

Rćża Romaniec, Monachium

red.odp.: Małgorzata Matzke