Nauka. Polsko-niemiecka misja w kosmosie
10 października 2022
Ze strony twórców polsko-niemieckiego satelity, wrocławskiej firmy Scanway i berlińskiej German Orbital Systems, wszystko zapięte jest na ostatni guzik. Start rakiety Falcon 9 firmy SpaceX zaplanowano w Kalifornii na 6 grudnia br. Tym samym rozpocznie się pierwsza polsko-niemiecka misja kosmiczna STAR VIBE.
– Na pokładzie rakiety znajdą się dwa ładunki naukowe przygotowane przez naszą firmę. Pierwszy z nich to teleskop, który ma służyć obserwacji naszej planety z kosmosu. Jego zadaniem będzie m.in. robienie zdjęć, abyśmy mogli oceniać zmiany zachodzące na Ziemi, na przykład klimatyczne czy hydrologiczne – wyjaśnia w rozmowie z DW Jędrzej Kowalewski, CEO firmy Scanway. – Zebrane w ten sposób dane mogą być również wykorzystywane do celów obronnych, co w obecnej sytuacji geopolitycznej ma z pewnością duże znaczenie.
Unikalne urządzenie
Drugim ładunkiem wyniesionym na pokładzie rakiety będzie urządzenie eksperymentalne, które ma na celu sprawdzić, czy naukowcy na Ziemi są w stanie zdiagnozować stan satelity znajdującego się na orbicie.
– Mówiąc obrazowo będzie to urządzenie, działające trochę na zasadzie wysięgnika do robienia zdjęć „selfie”. To znaczy będzie ono wyposażone w kamerę skierowaną na satelitę – mówi Kowalewski. – Oczywiście w rzeczywistości jest to urządzenie dużo bardziej skomplikowane, wyposażone w komputer pokładowy, który będzie te zdjęcia przetwarzał i analizował, czy satelita – wystawiony w przestrzeni kosmicznej na ekstremalne warunki zewnętrzne – działa prawidłowo. Jest to urządzenie unikalne w skali światowej.
Praca nad budową polsko-niemieckiego satelity trwała około półtora roku. Kosmiczna współpraca z berlińczykami z German Orbital Systems (GOS) zaczęła się jednak już wcześniej, w 2019 roku.
– Wspólnie ze Scanway stworzyliśmy już model satelity do obserwacji Ziemi ScanSAT – informuje Daria Stepanova, dyrektor ds. technologii German Orbital Systems. – Projekt zakończył się pełnym sukcesem w 2020 roku. Myślę, że współpraca z wrocławską firmą przebiega tak dobrze, bo na wielu polach się uzupełniamy.
Niekonwencjonalne podejście Polaków
Także szef Scanwaya przyznaje, że dobra współpraca obu firm jest m.in. wynikiem ich podobnego profilu. Od Niemców wrocławianie uczą się przede wszystkim dobrego zarządzania projektami kosmicznymi. Mocną stroną Polaków jest zaś proponowanie niekonwencjonalnych rozwiązań.
– Nasze firmy mają bardzo podobny kod genetyczny. Nie wywodzimy się z dużych agencji kosmicznych, w których możliwe jest oczywiście realizowanie dobrych projektów, ale pod warunkiem, że dysponuje się bardzo dużym budżetem – opowiada Kowalewski. – Takie firmy jak nasze, sprawiają, że wiele systemów i komponentów można po prostu kupić gotowych, nie trzeba wszystkiego wytwarzać pod konkretną misję. To przyspiesza proces przygotowywania konkretnego zlecenia i sprawia, że jest on tańszy.
Niemcy są drugim po Francji największym europejskim krajem inwestującym w technologie i badania kosmiczne. Tylko Federalne Ministerstwo Gospodarki wspiera branżę kwotą ponad miliarda euro rocznie. Ale i w Polsce w ostatnich latach sporo w tym zakresie się zmieniło. Kluczowym dla rozwoju branży kosmicznej było przystąpienie w 2012 roku Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Od tego czasu zrealizowano w jej ramach kontrakty o wartości 140 mln euro, polskie firmy zyskały również dostęp do infrastruktury naziemnej i kosmicznej. Według danych Polskiej Agencji Kosmicznej w krajowym sektorze kosmicznym pracuje obecnie ok. 12 tysięcy osób. Polskie firmy konkurują przede wszystkim w takich dziedzinach, jak robotyka, automatyka, systemy zasilania urządzeń pokładowych, systemy optyczne i komunikacyjne dla satelitów, czy oprogramowanie testujące systemy i podsystemy obiektów wynoszonych na orbitę.
Satelity dla Wojska Polskiego
–W tej chwili Polska wkracza na arenę międzynarodową z dużymi, własnymi projektami. Polskie firmy mogą konkurować, może jeszcze z nie największymi przedsiębiorstwami, ale na pewno z tymi, które produkują satelity, teleskopy czy ładunki optyczne. Jeszcze dziesięć lat temu nie mógłbym tak powiedzieć – zapewnia szef Scanwaya.
Swoje doświadczenia ze współpracy z niemiecką firmą Scanway zamierza wykorzystać również w innym projekcie - PIAST, prowadzonym przez Ministerstwo Obrony Narodowej. W jego ramach powstanie konstelacja satelitów dla Wojska Polskiego, służąca do obserwacji naszej planety.
– Będzie to satelita wyposażony w podobne rozwiązania do tych, które stworzyliśmy wspólnie z German Orbital Systems. Przebieg misji STAR VIBE będzie więc wskazówką dla nas, czy wszystko działa jak należy – podkreśla Kowalewski.