Niemcy zwrócą Nigerii zagrabione brązy Królestwa Beninu
15 października 2021
Niemcy są gotowe przenieść prawa własności brązów Królestwa Beninu, które są uważane za sztukę zagrabioną w czasach kolonialnych. W nigeryjskiej stolicy Abudży przedstawiciele Niemiec i Nigerii podpisali porozumienie w tej sprawie. Przewiduje się także kolejne „znaczące zwroty”, których szczegóły mają zostać uzgodnione na następnym spotkaniu w grudniu, jak podała DPA.
Ozdobne brązy z Beninu są jednym z tematów szerszej debaty na temat restytucji dzieł zagrabionych w epoce kolonialnej, które znajdują się w Niemczech. Większość obiektów pochodzi z brytyjskiej grabieży w 1897 roku, są to głównie dzieła sztuki z pałacu ówczesnego Królestwa Beninu.
Około 1100 rzeźb z brązu znajduje się w niemieckich muzeach, niektóre zostaną wystawione także w berlińskim Forum Humboldtów. Najważniejsze zbiory przechowywane są w Muzeum Linden (Stuttgart), Muzeum Am Rothenbaum
(Hamburg), Muzeum Rautenstrauch-Joest (Kolonia), Muzeum Etnologicznym w Dreźnie/Lipsku i Muzeum Etnologicznym w Berlinie.
„Niemcy podjęły odważny krok, zgadzając się na dobrowolne wydanie artefaktów, bez większego nacisku ze strony Nigerii" – powiedział minister kultury Nigerii Alhaji Lai Mohammed, cytowany przez DPA.
Obiekty nadal będzie można oglądać w Niemczech
W imieniu niemieckiego MSZ rozmowy prowadził szef departamentu kultury Andreas Goergen. – Naszym zamiarem było wytyczenie drogi, także z myślą o nowym rządzie federalnym, aby następnie można było osiągnąć porozumienie na szczeblu politycznym w sprawie harmonogramu, przedmiotów oraz na temat wsparcia, jakie chcemy zapewnić w szerokim zakresie współpracy, począwszy od archeologii, poprzez szkolenia muzealników, aż po możliwe inwestycje w infrastrukturę kulturalną i zwroty dóbr – powiedział Goergen agencji DPA.
Dodał, że „proces prowadzący do restytucji” rozpocznie się w drugim kwartale przyszłego roku. Na początku konieczne będzie przeniesienie własności obiektów.
Ponadto zawarto porozumienie ze stroną nigeryjską w sprawie dalszego wystawiania obiektów w Niemczech. „To też było życzenie strony nigeryjskiej".
Nie tylko restytucja
– Nie chodzi jedynie o zwroty, ale o nowe formy współpracy na przyszłość. Restytucja to początek, ale nie koniec współpracy – mówił Hermann Parzinger, szef Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego, do której należy Muzeum Etnologiczne w Berlinie.
Porozumienie w sprawie zwrotu dzieł Beninu może jego zdaniem stać się „modelem postępowania z kolonialną sztuką zagrabioną” i pokazać, jak „na bazie trudnej przeszłości opracowuje się przyszłościowe podejścia”.
Szefowa grupy ds. dialogu z Beninem, Barbara Plankensteiner, powiedziała agencji DPA: „Osiągnęliśmy bardzo dobre rozwiązanie dla obu stron".
Niemiecki model jako inspiracja
Grupa jest nieformalnym zrzeszeniem wszystkich muzeów w Europie, które posiadają duże kolekcje dzieł z Beninu. Plankensteiner, która jest również dyrektorką
Muzeum Am Rothenbaum w Hamburgu, podkreśla, że decyzja Niemiec jest pierwszą w Europie. – Ten pierwszy ważny krok być może zainspiruje innych – ma nadzieję muzealniczka, dodając, że każdy kraj musi działać w ramach własnej sytuacji prawnej.
W Niemczech prowadzone są obecnie rozmowy z poszczególnymi muzeami o realizacji przedsięwzięcia. Porozumienie to jedno, a decyzje polityczne to drugie. Dlatego nigeryjska delegacja ma rozmawiać podczas grudniowej wizyty z poszczególnymi placówkami muzealnymi – informuje Plankensteiner.
(DPA, AFP, KNA/sier)