Niemiecki ekspert: „Stare lasy są jak katedry“
15 sierpnia 2019
DW: W północno-zachodniej Turcji w masywie góry Ida wycina się dziesiątki tysięcy drzew, by wydobywać złoto. Co ta wycinka oznacza dla regionu?
Peter Wohlleben: Dla Turcji to katastrofa. Latem może tam być bardzo gorąco i bez lasów robi się bardzo sucho. Z niemieckich badań wynika, że latem las może obniżyć temperaturę danego obszaru nawet o 10 stopni. Biorąc pod uwagę zmiany klimatu oraz fakt, że robi się coraz bardziej gorąco i sucho, każde drzewo jest na wagę złota. Tymczasem w Turcji mówi się o poszerzeniu tych kopalni i o powstawaniu nowych. Ten projekt można porównać do lasu Hambach w Niemczech. Las Hambach ma powierzchnię zaledwie 2 km kwadratowych, ale jest symbolem wycinki, na jaką w dzisiejszych czasach nie możemy sobie pozwolić. Podobnie jest Turcji. Tylko, że tam jest jeszcze mniej lasów.
Kanadyjska firma wydobywcza Alamos Gold chce używać cyjanków do wydobywania złota. Jakie będą tego skutki?
Wiemy, że te substancje są trujące dla środowiska. Przedostanie się ich do wody, będzie miało bardzo niedobre następstwa dla ludzi i przyrody. W styczniu 2000 roku w Rumunii doszło do zerwania tamy, także Turcja ma złe doświadczenia z zerwaniem tamy w kopalni srebra. Dlatego związków cyjanku nie powinno się używać, zresztą w UE od 2010 jest on zakazany. Można go przecież zastąpić bardziej łagodnymi substancjami na bazie kukurydzy. Stosowanie trujących środków jest więc tym bardziej naganne.
Alamos Gold obiecał, że po zamknięciu kopalni złota za sześć lat znów zalesi te tereny. Czy ten las może być taki, jaki był dawniej?
Uważam to za niemal wykluczone. Także na ten temat są w Niemczech badania. My też mieliśmy puszcze i wiadomo, że nawet po stu latach las, który został zasadzony na nowo, nie stanie się prawdziwym lasem. Należy pamiętać, że to nie liczba drzew jest decydująca. Teraz wycina się wiele starych drzew i sadzi nowe, ale nawet sto młodych drzew nie zastąpi jednego starego. Te, które teraz się ścina, mają po kilkaset lat. A te młode jeszcze przez kolejne stulecia nie zastąpią starego lasu.
Ile czasu potrzeba, by powstał prawdziwy las?
Znamy te problemy, my też w Niemczech mamy tereny rekultywowane po byłych kopalniach odkrywkowych węgla kamiennego. Jeśli to ma się w ogóle udać, to potrzeba około 500 lat, by powstał prawdziwy las. Ale w obliczu zmian klimatycznych, erozji itp. te 500 lat to za długo. Najlepszym rozwiązaniem jest nie wycinać lasu.
Można zapytać, dlaczego odbudowujemy katedrę Notre Dame w Paryżu? Co Notre Dame wnosi do ochrony klimatu? Nic. To obiekt kultury i wspaniale, że następuje odbudowa. A stare drzewa są jak katedry. Twierdzenie, że nie stać nas na stare drzewa, wiele mówi o naszym społeczeństwie. Nie mamy już zbyt wiele natury. To trochę, które jeszcze mamy, powinniśmy naprawdę zostawić w spokoju.
Ile lat powinien mieć stary las?
Stary las to względne pojęcie. W Niemczech drzewa mają średnio po 77 lat. W puszczy średni wiek drzewa to pewnie 500 lat. Ja za stary las uznałbym taki, w którym drzewa mają co najmniej 100 lat. Takich lasów mamy w Niemczech mało.
Także w Turcji prawie nie ma starych lasów. My tu, w Europie oraz w graniczących z nią państwach ponosimy odpowiedzialność za swoje lasy i nie powinniśmy tak bardzo skupiać się na Brazylii, gdzie jest jeszcze 70 procent lasów tropikalnych. Teraz dom się pali tu, w tym regionie świata.
Peter Wohlleben jest leśnikiem i autorem książek o lesie.
Rozmawiała Tamsin Walker