Nobel z chemii za baterie, które odmieniły świat

 Tegoroczna Nagroda Nobla z chemii powędrowała do trzech naukowców. Otrzymali ją: Amerykanin John B. Goodenough, Brytyjczyk M. Stanley Whittingham i Japończyk Akira Yoshino. Stoją oni za sukcesem opracowania i rozwoju baterii litowo-jonowych.

Zrewolucjonizowały ludzkie życie

Komitet Noblowski w Sztokholmie podkreślił, że baterie litowo-jonowe zrewolucjonizowały ludzkie życie. Stworzyły one podwaliny społeczeństwa bezprzewodowego, wolnego od paliw kopalnych. Obecnie wykorzystuje się je m.in. w telefonach komórkowych, laptopach czy pojazdach elektrycznych, np. samochodach i hulajnogach.

„Baterie litowo-jonowe zrewolucjonizowały nasze życie, odkąd po raz pierwszy weszły na rynek w 1991 roku i stały się największą korzyścią dla ludzkości” – podkreślił Komitet Noblowski.

Akumulatory litowo-jonowe są lekkie, pojemne i wydajne. Wykorzystuje się je również do magazynowania energii ze źródeł odnawialnych, np. energii wiatrowej lub słonecznej.

Trzej laureaci podzielą się nagrodą w wysokości 9 mln koron szwedzkich, co stanowi równowartość około 830 tys. euro.

Na początku lat 70. XX wieku Brytyjczyk Stanley Whittingham podczas kryzysu naftowego poszukiwał alternatywnego źródła energii. Badał wówczas nadprzewodniki i opracował pierwszą działającą baterię litową. Amerykanin John Goodenough i jego zespół badawczy kontynuowali pracę na prototypie Whittinghama i stworzyli znacznie mocniejsze i bardziej wytrzymałe akumulatory. W 1985 r. Japończyk Akira Yoshino opracował z kolei pierwszą komercyjnie opłacalną baterię litowo-jonową.

„To poważny problem dla ludzkości”

Chwilę po ogłoszeniu werdyktu w telefonicznej rozmowie z Królewską Szwedzką Akademią Nauk laureat Akira Yoshino podkreślił, że zmiany klimatu są „bardzo poważnym problemem dla ludzkości”. W tym kontekście dodał, że akumulatory litowo-jonowe są ważne właśnie ze względu na ich wkład w „zrównoważone społeczeństwo”.

„Wierzę, że ta nagroda będzie wielką zachętą dla młodych naukowców z różnych dziedzin” – zaznaczył Yoshino.

Japończyk jest obecnie profesorem na Uniwersytecie Meijo w Nagoyi.

77-letni Stanley Whittingham przyznał, że po ogłoszeniu werdyktu „ogarnęła go wdzięczność”. Na stronie internetowej Binghamton University w Nowym Jorku, gdzie jest profesorem, napisał: „Badania, w które jestem zaangażowany od ponad 30 lat, pomogły ulepszyć sposób przechowywania i wykorzystania energii na fundamentalnym poziomie i mam nadzieję, że to uznanie pomoże rzucić bardzo potrzebne światło na przyszłość energetyczną narodu USA”.

Najstarszy noblista w historii

Amerykanin John Goodenough to najstarsza osoba w historii, którą uhonorowano Nagrodą Nobla. Naukowiec urodził się w 1922 r. w miejscowości Jena w środkowych Niemczech. W lipcu skończył 97 lat. Obecnie jest profesorem na University of Texas w Austin.

Uroczystość wręczania Nagrody Nobla odbywa się co roku 10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla.

W poniedziałek i wtorek przyznano Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizyki. W najbliższych dniach zostaną ogłoszeni laureaci w dziedzinach literatury i ekonomii. W piątek poznamy też tegorocznego laureata Pokojowej Nagrody Nobla.

dpa/afp/mas