Świadkowie Holokaustu. Coraz rzadziej można ich wysłuchać

Nowe badanie przeprowadzone przez ewangelicką agencję prasową EPD uwidacznia, że instytucje zajmujące się edukacją, ale i Miejsca Pamięci mają coraz mniejszy dostęp do naocznych świadków, którzy jeszcze dziś mogą mówić o okrucieństwach, których doświadczyli podczas II wojny światowej. Od jej zakończenia mija 78 lat – wiele świadków odeszło. Nawet ci, którzy byli wtedy dziećmi, są teraz w podeszłym wieku i często nie są już w stanie podróżować, lub tylko w ograniczonym zakresie, jak informują Miejsca Pamięci.

Wiele z tych miejsc zaprasza obecnie potomków ocalałych z Holokaustu. Większe Miejsca Pamięci, jak te w Dachau, Sachsenhausen czy Bergen-Belsen oferowały w 2022 roku spotkania z udziałem naocznych świadków, ale te mniejsze w Niemczech, jak np. Hadamar –Miejsce Pamięci Akcji „Eutanazja” w Hesji czy Miejsce Pamięci o byłym niemieckim obozie koncentracyjnym w Woebbelin (Meklemburgia-Pomorze Przednie) odwiedzają wyłącznie krewni świadków.

Również w Miejscu Pamięci Flossenbuerg (Bawaria) coraz częściej pracuje się nad formatami spotkań, w których krewni byłych więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych rozmawiają z młodymi ludźmi.

„Drudzy świadkowie”

„Drudzy świadkowie” to z kolei nazwa pewnego stowarzyszenia w Essen. Udostępnia ono dzieciom i młodzieży relacje naocznych świadków i chce, by młode pokolenie stało się niejako „drugimi świadkami” – tymi, którzy będą podtrzymywać pamięć o ofiarach Holokaustu.

Należąca do stowarzyszenia Ruth-Anne Damm przyznaje, że nic nie zastąpi osobistej relacji ocalałej osoby. Dodaje jednak, że niemniej ważne jest, aby przekazać historię Holokaustu poprzez ludzkie losy. – Musimy uważać, by pamięć nie uległa odczłowieczeniu wraz z odchodzeniem naocznych świadków historii – mówi Damm. Stowarzyszenie podaje, że pozyskało juz 20 tys. dzieci i młodych ludzi jako „drugich świadków”.

W najbliższy piątek, 27.1. obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu.

Wielu odwiedzających w 2022 roku

Inny sondaż EPD pokazuje, że po pandemicznych latach, w 2022 wzrosły liczby osób odwiedzających Miejsca Pamięci. Jedną z najważniejszych placówek upamiętniających zbrodnie III Rzeszy – Topografię terroru w Berlinie – odwiedziała rekordowa liczba osób (ponad 2 miliony odwiedzających). Miejsce Pamięci w byłym niemieckim obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen w Dolnej Saksonii, gdzie zginęła Anne Frank, odwiedziło w 2022 roku ok. 195 tys. osób (rok wcześniej ok. 110 tys.), jak podała jedna z rzeczniczek prasowych tego miejsca. Podobną tendencję zaobserwowano w innych Miejscach Pamięci w Niemczech, choć często liczby odwiedzających nie przekroczyły tych sprzed pandemii, co częściowo wynikało z ograniczeń związanych z koronawirusem. Miejsca Pamięci zakładają jednak, że najpóźniej w przyszłych roku odwiedzających będzie tak wielu, jak przed pandemią.

(EPD/gwo)