Pascha, Wielkanoc, ramadan – wielkie religie świętują
14 kwietnia 2022
Religie monoteistyczne w ten weekend obchodzą święta. Nie wspólnie, ale w tym samym czasie.
Kalendarzowe wędrówki
W ten piątek chrześcijanie myślą o ukrzyżowaniu Jezusa, który zmartwychwstał trzeciego dnia po swojej śmierci. Żydzi obchodzą w Wielki Piątek wigilię Paschy, przypominającą im wyprowadzenie Izraelitów z Egiptu, a tym samym – koniec niewoli. Muzułmanie natomiast mają swój ważny piątek, będący właściwie zwykłym piątkiem kalendarzowym, ale wyróżniającym się tym, że przypada w okresie ramadanu, czyli miesięcznego postu rozpoczynającego się 2 kwietnia i kończącego się 2 maja.
Taka zbieżność dat tych świąt zdarza się rzadko. Dotyczy to zwłaszcza czasowej bliskości islamskiego ramadanu z chrześcijańskim Wielkim Postem, jak również bliskości żydowskiej Paschy z chrześcijańską Wielkanocą.
Inaczej niż w przypadku chrześcijańskiego kalendarza, opartego na biegu Słońca, który dominuje w kulturze zachodniej, kalendarz muzułmański jest konsekwentnie oparty na biegu Księżyca i kalendarzu księżycowym. W kalendarzu solarnym 12 miesięcy trwa 365 dni, w kalendarzu księżycowym natomiast tylko 354 dni. W rezultacie kalendarz księżycowy w islamie „wędruje” przez trzy dekady wokół zachodniego roku kalendarzowego.
„Rodzeństwo w ludzkości”
Krótszy rok księżycowy stwarza muzułmanom „okazję do obchodzenia zarówno ramadanu, jak i innych świąt, w różnych porach roku i w różnych warunkach klimatycznych” – mówi rzecznik Rady Koordynacyjnej Muzułmanów w Niemczech, Abdassamad El Yazidi, w rozmowie z DW. Krótszy rok księżycowy sprawia ponadto, że święta obchodzone przez muzułmanów napotykają w czasie różne święta chrześcijańskie i żydowskie.
– To wszystko powinno nam zawsze przypominać, że jesteśmy rodzeństwem w ludzkości i powinniśmy wspólnie troszczyć się o dobro – podkreśla El Yazidi.
Żydowska Pascha i chrześcijańska Wielkanoc przypadają natomiast zawsze na wczesną wiosnę. Nie oznacza to jednak, że są obchodzone w tych samych dniach. W tym roku Pascha zaczyna się 16 kwietnia, a chrześcijańska Wiekanoc trwa od czwartku wieczorem 14 kwietnia do poranka w Niedzielę Wielkanocną na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy Jezusa z jego uczniami do Zmartwychwstania Pańskiego. Te różnicę w czasie tłumaczy się tym, że w chrześcijaństwie od roku 325 Wielkanoc przypada w niedzielę, a mówiąc ściślej – w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni Księżyca, natomiast żydowska Pascha może rozpocząć się w każdym dniu tygodnia.
– W żadnym miejscu na świecie te trzy ważne święta religii monoteistycznych nie są sobie tak bliskie jak w Jerozolimie. Odczuwa się tam w tym „szczególnie intensywnym okresie”, jak nachodzą na siebie i się ze sobą przeplatają – mówi w rozmowie z DW członek zakonu benedyktynów Nikodemus Schnabel, który od wielu lat mieszka na skraju jerozolimskiej starówki.
– Całe miasto wówczas dosłownie wibruje od pielgrzymów przybyłych z różnych zakątków świata, jak gdyby po przerwie wywołanej pandemią koronawirusa istniała potrzeba nadrobienia powstałych zaległości, wspólnego świętowania pod gołym niebem i ponownego zbliżenia się w okresie świątecznym – opowiada niemiecki zakonnik.
Jednocześnie zwraca uwagę na znaczenie wspólnych doświadczeń i przeżyć odebranych podczas takiej pielgrzymki. Chrześcijanie przez wiele dni przechodzą, pogrążeni w modlitwie, przez ulice jerozolimskiej starówki. W piątek rano muzułmanie zbierają się na modlitwie w meczecie Al-Aksa na Wzgórzu Świątynnym. Wielu Żydów zbiera się w tych dniach na modlitwie przy Ścianie Płaczu. Wskutek politycznych napięć w Izraelu wydarzenia te są zawsze sporym wyzwaniem dla policji i innych sił bezpieczeństwa w Jerozolimie.
Wielkanoc w prawosławiu
Po tym weekendzie Wielkanoc wcale się jeszcze nie kończy, także nie w Jerozolimie. Dla Cerkwi prawosławnej i związanych z nią innych Kościołów pamięć o śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa, jak również związane z tym obchody, zaczynają się dopiero pod koniec przyszłego tygodnia. Bierze się to stąd, że wschodni chrześcijanie nie przestrzegają reformy kalendarza, wprowadzonej w 1582 roku przez papieża Grzegorza XIII i obchodzą Wielkanoc w innym terminie.
Grecy, Rosjanie i wyznawcy innych Kościołów wschodnich będą więc świętować tydzień później. W Niemczech gminy ukraińskie przygotowują się na duży napływ wiernych; także tych, którzy zbiegli z Ukrainy przed wojskami rosyjskimi.