Raport ONZ: dramatyczny rekord globalnego uchodźstwa

To smutny rekord: takiej skali masowych ucieczek ze swojego kraju nie było od czasów drugiej wojny światowej. Wynika to z najnowszego raportu Wysokiego Komisarza NZ ds. Uchodźców (UNHCR) pt. "Globalne tendencje uchodźstwa".

Pod koniec roku 2013 migrowało w ten sposób ponad 51 mln ludzi. Musieli opuścić swoje domy z powodu konfliktów, prześladowań, przemocy lub naruszania praw człowieka. Ponad 33 mln to przesiedleńcy wewnętrzni, 17 mln uciekło do innych krajów. Ponad milion osób ubiegało się o azyl na całym świecie.

- Mamy do czynienia nie ze zwykłą tendencją wzrostową uchodźstwa, ale z prawdziwym skokiem - mówi António Guterres, Wysoki Komisarz NZ ds. Uchodźców.

Nowe punkty zapalne na całym świecie

Przez lata agencja ONZ meldowała stosunkowo niezmienne liczby. Wynikało to przede wszystkim ze skutków długotrwałych konfliktów. Uchodźcy pochodzili głównie z krajów takich jak Somalia, Afganistan i Demokratyczna Republika Kongo. Ale potem w 2011 roku wybuchła wojna domowa w Syrii. Od tego czasu liczba uchodźców raptownie wzrosła. Na całym świecie powstają nowe ogniska zapalne, zauważa Antonio Guterres. - Przyspieszenie to wynika z faktu, że konflikty mnożą się w sposób nieprzewidywalny, podczas gdy nie widać końca starych konfliktów. Społeczność międzynarodowa ma bardzo ograniczone możliwości, aby zapobiegać konfliktom lub rozwiązać je w odpowiednim czasie.

W 2013 prawie jedenaście milionów ludzi zmuszonych zostało do ucieczki. A to znaczy, że jest 30 tys. nowych uchodźców na dobę. Jeszcze dwa lata temu było ich 14 tys. dziennie. Prognozy na 2014 są zniechęcające. - W raporcie prezentujemy statystyki na rok 2013, ale jeśli przeanalizujemy, co stało się od tamtego czasu, to jest oczywiste, że sytuacja się pogorszy - powiedział Guterres. - Tempo, w jakim pojawiają się dzisiaj kryzysy, jest faktem. To pokazuje, że najpierw będzie gorzej zanim kiedyś nastąpi poprawa - dodał.

Pomoc humanitarna jest niewystarczająca

Wojna w Syrii trwa a w Południowym Sudanie i Republice Środkowoafrykańskiej nie widać odprężenia. Nowe zaostrzenie sytuacji w Iraku i setki tysięcy uchodźców nie wróżą nic dobrego.

UNHCR mówi o jednym z najtrudniejszych lat w swojej ponad 60-letniej historii. Dla pracowników Agencji rejestrowanie na akord uchodźców, organizowanie dla nich tymczasowych schronień, koców, żywności i leków oraz negocjowanie z państwami trzecimi przyjęcie przez nie uchodźców potrzebujących szczególnego wsparcia, było wysiłkiem ponad siły. - Pomoc humanitarna, ochrona uchodźców, są tylko częścią odpowiedzi na to wszystko, a ta odpowiedź będzie zawsze tylko łagodziła sytuację - wyjaśnia dyrektor biura ochrony uchodźców UNHCR Volker Türk. - Oznacza to, że pilnie potrzebne są nam inicjatywy polityczne przyczyniające się do rozwiązania konfliktów zarówno przez liderów w danym kraju, jak i przedstawicieli społeczności międzynarodowej.

Nowa ojczyzna Niemcy

Podczas, gdy obecnie nie rysują się polityczne rozwiązania dla największych konfliktów, miliony uchodźców oczekuje na zmiany w opłakanych warunkach. Największy ciężar opieki nad nimi ponoszą kraje sąsiedzkie. Największą liczbę uchodźców zgłaszają obecnie Pakistan, Iran, Liban, Jordania oraz Turcja. Na całym świecie 86 procent uchodźców przebywa w krajach rozwijających się, podkreślają autorzy raportu UNHCR i apelują do krajów uprzemysłowionych o solidarność i przejęcie odpowiedzialności w skali odpowiadającej ich zamożności.

Żywi się nadzieję, że decyzja Niemiec o przygarnięciu dziesiątek tysięcy uchodźców, znajdzie naśladowców. Dziesięć tysięcy ludzi, których warunki życia ulegną poprawie - to ważny krok w kierunku łagodzenia nędzy uchodźców na świecie, powiedział Antonio Guterres. - Odwiedzam systematycznie uchodźców na całym świecie - mówi Wysoki Komisarz NZ - Trudno sobie wyobrazić moją radość ze w Niemczech, Szwecji, USA czy Kanadzie ze spotkania z rodzinami, które kiedyś przebywały w obozie dla uchodźców w Dadaab w Kenii i teraz prowadzą normalne życie.

Claudia Witte (tł.: Barbara Cöllen)

red. odp.: Elżbieta Stasik