SZ: Polska z jednorodnym narodem nie pasuje do UE

Stefan Ulrich nawiązuje na wstępie artykułu do wtorkowego (6.09.2017) orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE, w którym wskazuje na to, „co jest oczywiste, ale przestało być oczywiste w UE: pacta sunt servanda”. Ta oczywistość, to konieczność dochowywania umów – tłumaczy niemiecki dziennikarz. „Zasada przestrzegania traktatów jest jak magnes, bez którego rozpadłaby się Europa” – podkreśla Ulrich. W praktyce oznacza to, że „każde państwo członkowskie podporządkowuje się woli ogółu - jeśli będzie taka wola ustanowienia zasad, na które wszyscy się zgodzili”. Ale rząd, który „notorycznie ignoruje zgodne z prawem decyzje UE, który jest im niechętny, rozbija fundament Unii”. Taki rząd – czytamy w „Sueddeutsche Zeitung” – „musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy jeszcze pasuje do Europy”.

Argumenty „kontestatorów” na wschodzie UE

Artykuł w SZ szczegółowo informuje o kryzysie migracyjnym w 2015 r., kiedy przez Grecję i Włochy przybyły do UE setki tysięcy uchodźców. Kraje te znalazły się na skutek tego w tarapatach. Dlatego większość państw członkowskich UE postanowiła je odciążyć. Przyjęto w głosowaniu decyzję o podziale między państwa UE uchodźców (blisko 160 tys., DW) z Włoch i Grecji. To zresztą jest zgodne z art. 78 Traktatu o zasadach funkcjonowania UE, „który ratyfikowały wszystkie państwa członkowskie”.  Ale kilka z państw Europy Wschodniej zignorowało unijny rozdzielnik – pisze Stefan Ulrich i bierze pod lupę argumenty „kontestatorów”, jakimi uzasadniali oni swoje działania.
Wskazywali oni przede wszystkim na to, że decyzja ta podjęta przez unijnych ministrów spraw wewnętrznych jest niezgodna z prawem. Uzasadnienie to „właśnie zostało odrzucone przez Trybunał Sprawiedliwości” – czytamy w SZ.

Drugim ich argumentem było, że „uchodźcy są niebezpieczni, ponieważ ukrywają się wśród nich terroryści”. W tym kontekście autor artykuły pyta, czy „Europa odwołująca się do chrześcijańskiego i humanistycznego dziedzictwa, przypisująca najwyższą rangę prawom człowieka, ma odtrącić setki tysięcy ludzi poszukujących pomocy po to, aby trzymać na dystans potencjalnych terrorystów?”

Europa nie chce jednorodnych narodów
Po trzecie wschodnioeuropejscy „kontestatorzy" odmawiający przyjęcia uchodźców odwołują się do troski o „zachowanie jednorodności ich narodu". Przyjęcie uchodźców – w ich opinii – stanowi jej zagrożenie. „Jeśli o to chodzi, powinni oni natychmiast opuścić Unię Europejską. Ona ze swoimi podstawowymi zasadami wolności akurat nie chce jednorodnych narodów. Eliksirem życia UE są spotkania i wymiana, z czego ciągną korzyści także Europejczycy ze wschodu pracujący na zachodzie”. A ta wymiana nie ogranicza się tylko do mieszkańców Unii Europejskiej – zaznacza Stefan Ulrich i stwierdza, że Europa jest starzejącym się kontynentem, jest kontynentem przyjmującym migrantów „niezależnie od tego, czy oficjalnie tak się to nazywa czy nie”. Co to znaczy? „Europa i jej państwa stają się coraz bardziej różnorodne. Kto tego nie chce, musi się wymeldować z Unii i się izolować" – czytamy w „Sueddeutsche Zeitung".

Orban i Kaczyński nie opuszczą UE

„Ale tak daleko Orbanowie na Węgrzech i Kaczyńscy w Polsce jednak nie chcą się posunąć. UE jest dla nich z punktu widzenia ekonomicznego zbyt korzystna i wielu ich obywateli chce w niej pozostać. Jednocześnie Orban i Kaczyński usiłują zaprowadzić w swoich państwach autorytarne, nieliberalne i nacjonalistyczne rządy z przekonania, albo dlatego, by wzmocnić swoje osobiste wpływy” – czytamy w SZ. To prowadzi „nieuchronnie do stałego konfliktu z Unią Europejską, która opiera się na zasadach pluralizmu, państwa prawa, ochrony praw mniejszości i solidarności” – pisze Stefan Ulrich i wskazuje na przykłady „symptomów tego konfliktu, jak spór o politykę migracyjną z Węgrami lub spór z Polską o system sądowy”.

Dwie Europy w Unii Europejskiej

Dziennikarz wyraża nadzieję na to, że w tych krajach „kiedyś znów będą rządzić umiarkowane i proeuropejskie siły polityczne”. To - w jego opinii - nie wyklucza, że z kolei inne państwa „wejdą na drogę identytaryzmu i autorytaryzmu”. Europie zagraża z tego powodu długotrwały paraliż – pisze Stefan Ulrich „Wyobrażenia państw takich jak Niemcy czy Francja, które chcą więcej Europy oraz takich państw jak Polska czy Węgry, które chcą więcej nacjonalizmu, raczej nie dadzą się ze sobą konstruktywnie pogodzić. Europa musi zastanowić się, czy nie zaoferuje dwóch modeli: federację, w której państwa członkowskie jeszcze silniej niż obecnie będą współpracować ze sobą. I unię gospodarczą w znacznym stopniu suwerenną, ale mimo to unię demokratycznych i praworządnych państw narodowych, w której znalazłoby się też miejsce dla Wlk. Brytanii” – czytamy w SZ.

Ta przebudowa Unii europejskiej potrwa długo i będzie wymagała niemałego wysiłku – pisze Stefan Ulrich. Jednakże „lepiej przysłuży się to Europie niż jednolita UE, która jest coraz bardziej podzielona”. Taka federalna struktura jako trzon Europy ponadto mogłaby stać się niespodziewanie atrakcyjna – uważa autor artykułu w SZ pod tytułem „Odważać się na dwie Europy”. Ale jak podkreśla on w ostatnim zdaniu, „kto chce jednorodnego narodu, nie bardzo pasuje do Unii Europejskiej".

Opr. Barbara Cöllen

Niniejszy artykuł prezentuje opinie wyrażone na łamach niemieckiej prasy i niekoniecznie odzwierciedla stanowisko redaktora Sekcji Polskiej Deutsche Welle.