Odszkodowanie dla spadkobierców skrzypiec Guarneriego
2 stycznia 2022
Jak poinformowała Fundacja Franza Hofmanna i Sophie Hagemann z Norymbergi, w czwartek (30.12.21) wypłaciła spadkobiercom poprzedniego żydowskiego właściciela 285 tys. euro odszkodowania za instrument znany jako „skrzypce Guarneriego".
Wypłata odszkodowania kończy trwający od lat konflikt, o którym pisała również DW. Już w 2016 roku Komisja Doradcza ds. restytucji zrabowanych przez nazistów dzieł sztuki zakwalifikowała skrzypce, wykonane w 1706 roku przez włoskiego lutnika Giuseppe Guarneriego, jako „dobro kultury zagrabione w wyniku nazistowskich prześladowań”.
Porozumienie w sprawie odszkodowania
W 1938 roku instrument nabył handlarz Felix Hildesheimer. Jako Żyd został wkrótce zmuszony do sprzedaży domu i swojego sklepu muzycznego, a w 1939 roku popełnił samobójstwo. W 1974 roku skrzypce nabyła z kolei nieżyjąca już Sophie Hagemann i sama na nich grała.
Ze względu na to, że Hagemann nie wiedziała, skąd pochodziły skrzypce, a fundacja jej imienia aktywnie zaangażowała się w wyjaśnienie ich pochodzenia, komisja w 2016 roku odstąpiła od zalecenia zwrotu pieniędzy. Spadkobiercy Hildesheimera mieli jednak otrzymać rekompensatę finansową, na co obie strony się zgodziły.
Wyższa kwota odszkodowania
Ale mimo umowy fundacja początkowo nie płaciła. Jako powód podano, że nie jest prawdopodobne, aby Hildesheimer utracił skrzypce w sposób, który mógłby skutkować roszczeniem o odszkodowanie dla jego spadkobierców.
Na początku grudnia 2021 roku Komisja ds. zrabowanego mienia nazistowskiego podwyższyła kwotę zalecanego odszkodowania z 100 tys. do 285 tys. euro. Stwierdzono, że utrata instrumentu z powodu nazistowskich prześladowań jest bezsporna dla stron.
Instrument porozumienia
W ostatni dzień ubiegłego roku fundacja ogłosiła, że osiągnięto polubowne rozwiązanie, aby przezwyciężyć „irytację” z początku 2021 roku. Komisja Doradcza podkreśliła również, że nowo powołany w 2021 roku zarząd fundacji opowiedział się za sprawiedliwym rozwiązaniem.
Jak podaje fundacja, jej majątek jest obecnie mniejszy o ponad połowę. Zarząd fundacji rozważa obecnie możliwości „sensownego kontynuowania” idei fundacji. Na stronie internetowej fundacji czytamy: „W proces ten mają być włączeni również spadkobiercy Feliksa Hildesheimera, aby skrzypce Guarneriego mogły stać się prawdziwym instrumentem porozumienia”.
Można odnieść wrażenie, że nowy zarząd fundacji poważnie podchodzi do tego tematu. Jednym z pierwszych kroków, jakie podjęto, było zaproszenie spadkobierców Hildesheimera do Norymbergi na pierwszą publiczną prezentację skrzypiec od czasu ich odrestaurowania.
(DPA, HOFMANN-HAGEMANN-STIFTUNG/ gwo)