Zmienne losy świątyń w Rosji

Sobór Chrystusa Zbawiciela w Moskwie to najważniejsza prawosławna świątynia Rosji. Podczas uroczystości religijnych mszę tutaj odprawia patriarcha Cyryl I. Kopuła cerkwi wznosiła się na wysokość 102 m a przy budowie wykorzystano około 400 kg złota. Przetrwała 48 lat, bo w 1931 r. została wysadzona w powietrze. Uroczyste poświęcenie odbudowanej świątyni miało miejsce 19 sierpnia 2000.

W pobliżu słynnej moskiewskiej Galerii Trietiakowskiej znajduje się cerkiew świętego Mikołaja. W czasach sowieckich służyła ona muzeum jako magazyn dzieł sztuki.

Przez dziesięciolecia Świątynia Matki Bożej Tichwin w Noginsku służyła za miejskie kino. Kopuły i relikwie usunięto i niektórzy kinomani nie zdawali sobie w ogóle sprawy, że seanse filmowe odbywają się w cerkwi. Dziś znów można poznać, że to świątynia.

Sobór św. Izaaka jest największą świątynią Petersburga. W czasach sowieckich mieściło się tu muzeum ateizmu. Z kopuły zwisało wtedy wahadło Foucaulta długości 91 m. Po upadku komunizmu, muzeum zlikwidowano i zezwolono wiernym na udział w praktykach religijnych, ale tylko w lewej kaplicy. Nie odbywają się nabożeństwa w nawie głównej. Wyjątki stanowią specjalne okazje oraz święta,

W Moskwie, niedaleko cerkwi św. Grzegorza znajdowała się Łubianka, główna siedziba sowieckiej tajnej służby NKWD. W cerkwi urządzono hotel dla pracowników. Na dziewięciu piętrach zainstalowano kuchnie, toalety i urządzono sypialnie.

Bezpośrednio na Placu Czerwonym stoi Sobór Kazańskiej Ikony Matki Bożej. Po zburzeniu świątyni w 1936 r. na jej miejscu zbudowano pawilon ku czci Komunistycznej Międzynarodówki. Potem były tu szalety miejskie i krany z wodą pitna. Położenie kamienia węgielnego w roku 1990 pod jej odbudowę było aktem początkującym odbudowę wielu świątyń w Rosji.

Moskiewska cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego używana była jako hala sportowa pobliskiej wytwórni kiełbas. W roku 1964 centrum pracy restauratorskich Grabar urządziło w cerkwi swoje warsztaty. W 2004 świątynia została zwrócona Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu.

Kościół św. Piotra w Petersburgu jest największym ewangelicko-luterańskim kościołem w Rosji. Sowieci przekształcili go w magazyn a od roku 1962 mieścił się tu kryty basen. Tam gdzie stał ołtarz, ustawiono wieżę do skoków. W roku 1993 r. rewitalizowany kościół stał się siedzibą biskupa nowego ewangelicko-luterańskiego Kościoła w Rosji, Ukrainie, Kazachstanie i Azji Środkowej.

Monaster Spaso-Andronikowski to warowna budowla klasztorna z okresu późnego średniowiecza. W latach 30. XX wieku władze stalinowskie zarządziły rozbiórkę dzwonnicy monasterskiej w celu pozyskania cegieł. Monaster był już wtedy nieczynny – od 1918 działał w nim obóz dla przeciwników władzy bolszewickiej. W 1960 został zamieniony na muzeum sztuki staroruskiej im. Andrieja Rublowa.

W cerkwii św. Mikołaja Cudotwórcy w Moskwie, w czasach stalinowskich urządzono fabrykę, w czasie II wojny światowej produkowano tam amunicję. Gdy nastały pokojowe czasy, odbywała się tu produkcja medali i odznaczeń.