بشري حقونه او وطن د «بې سرحده فلمونو» د فستیوال دوې موضوع ګانې

دغي افغاني نجلۍ غوښتل چې د رپ سندرو وتلې سندرغاړې شي او کورنۍ یې غوښتل چې هغه د پیسو په بدل کې واده کړي. هغې په تهران کښې د مهاجرت ژوند کاوه، له خپل ځانه یې دفاع وکړه او د جبري ودونو پر ضد یې د رپ شعرونو په ویلو پیل وکړ. پر دغې ۲۰ کلني نجلۍ چې د ښځو د حقونو فعاله هم ده، رخساره قایم مقامي، يوې ایرانۍ فلم جوړونکې يو مستند فلم جوړ کړی دی.

د المان په جنوب کښې د برشتس ګاډن د ښار په یوه پخواني هوټل کښې ځايي خلک، سیلانیان او مهاجرین یو له بل سره ملاقاتونه کوي. داسې ملاقاتونه چې پکښې کله نا کله ستونزې هم را پيدا کیږي. دغه مستند فلم، ماتياس کوسمیل، جوړ کړی او پکښې ښوول شوي چې مهاجرين باید څه وکړي، څو په کوربه ټولنه کښې مدغم شي؟

یوازې «هادي» د محمد بن عطيه فلم تونسی لوبغاړی په دې باور لري چې هرڅه له وړاندي نه ټاکل کیږي. هغه له هغې نجلۍ سره واده کوي چې د دوی په کلي کښې ژوند کوي او مور یې ورته خوښه کړې ده. خو هر څه هغه وخت بدلون مومي چې په یوه رسمي سفر کښې د سيلانيانو پر ېوې لارښودې مينيږي. دغه فلم د دود، خپلواکۍ او خوښيو کیسه کوي.

په هانا کې تر اټومي پيښې ۳۰ کاله وروسته، والینتینا او ماریا مجبوره کیږي چې خپل کلی پریږدي. اوس هغوی بیرته خپلو کورنو ته ستنې شوي دي. هغه ځای چې ژوند پکښې ډېر اسانه ښکاري خو دغه سيمه په راډیو اکتیو موادو ککړه ده. د دې ستونزي ترڅنګ، هغوی ته په خپل کلي کښې ژوند کول ترټولو ستره خوښي ده. دغه د هالي موریس د فلم کیسه ده.

فلم جوړونکې فراوکه زاندیګ د آلمان په زاکسن ایالت کښې یوه موقتي کمپ ته کتنه کړې ده. تر دوهم نړیوال جنګ وروسته د میلیونونو الماني بې کوره شویو کسانو له پاره د اوسیدو دغه لومړنی کمپ وو. اوس هم له دغه کمپ څخه د نويو راغلو مهاجرو له پاره کار اخيستل کیږي. په دې فلم کښې ښوول شوې چې څنګه د هغه وخت د مهاجرو هيلي د اوس وخت د مهاجرو له هيلو سره ورته والی لري.

سار خپله مذهبي کورنۍ په اسرائیلو کښې یوازې پریږدي، څو په لندن کښې د خپل همجنس بازه ژوند له پاره خپلواکه وي. هغه تر حد زيات په جنسي اړیکو او نشيي موادو اخته کیږي او په پای کښې په ایډز ناروغۍ اخته کیږي. سار مجبوریږي چې خپلې لارې بیلې کړي. وروسته له هغه چې په لندن کښې د همجنس بازانو له یوې ډلې (London Gay Men's Chorus) سره یوځای شي، هغه له خپلې کورنۍ سره بیرته د یوځای کیدو په هکله فکر کوي.

تپدیق یو کروندګر دی چې له اروپا څخه یوه شیدې ورکوونکې غوا اخلي، څو ژوند یې ښه شي. مدونا «د غوا نوم» د ازربایجان په یوه غرنیز کلي کښې د ځايي خلکو ترمنځ ډيري ستونزي پيښوي. هغه د کلي د خلکو نه خوښیږي. په دې فلم کښې ښوول شوي چې هغه وخت چې د چا شخصي غوښتنې له دود سره ټکر وکړي، څه پيښيږي؟ د امام حسنوف له ټوکو او طنزونو ډک دغه فلم دې پوښتنو ته ځواب وايي.