د افريقا نهه د پام وړ مسجدونه

د ۳۳ ميليونه ډالرو په لگښت دا مسجد د ۲۰۱۹م کال په سپتمبر مياشت کې بشپړه شو. دا د لويديځې افريقا تر ټولو ستر مجسد دی چې ۱۵۰۰۰ کسان یې په دننه کې او ۱۵۰۰۰نور يې دباندې په ساحه يا حويلۍ کې ځاېيږي. دا مسجد د مريديه طريقې د پیروانو له خوا جوړ شوی دی او نوم یې د دې څانگې د مشر شيخ امادو بامبا مباکه له يوه نظم څخه اخيستل شوی دی.

دا پرتمين مسجد د اسلامي نړۍ د قديمو عبادتځایونو څخه يو دی او احتمالاً د افريقا تر ټولو زوړ مسجد دی. دا مسجد په ۶۷۰م کال کې عرب جنرال عقبه ابن نافع جوړ کړی او د معمارۍ طرز یې له اسلام څخه د مخه، د رومن او بيزانتيني مهندسۍ اغیزې لري. دا د تونس په شمالي صحرا کې په قيروان سيمه کې دی. دغه سيمه د يونيسکو له خوا د نړيوال ميراث په توگه درجه بندي شوې ده.

د لويديځې افريقا د مکې په نوم شهرت لرونکی دا مسجد د گانا په لارابانکا کې د سوډان د مهندسۍ پر طرز جوړ دی. دا مسجد چې په ۱۴۱۲م کال کې جوړ شوی د گانا تر ټولو قديمي مسجد دی او د لويديځې افریقا په زړو جوماتونو کې شميرل کيږي.

د توبا د دې ستر مسجد د جوړيدو چارې په ۱۸۸۷م کال کې د مريديه طریقې د بنسټ ايښوونکي صوفي امادو بامبا له خوا پېل شوې وې خو دا مسجد په رسمي توگه په ۱۹۶۳م کال کې هم لا نو وو بشپړه شوی. بامبا په ۱۹۲۷م کال کې ومړ او په همدې مسجد کې خاورو ته وسپارل شو چې د هغه د پیروانو له خوا چلول کيږي. دا د نړۍ له ښکلو جوماتونو څخه يو بلل کيږي.

د جينيه ستر جومات د خټينو خښتو د نړۍ تر ټولو ستره ودانۍ ده. دا په ۱۹۰۷م کال کې په يوه څانگړي طرز جوړ شوی دی. هر کال د جينيه ټول وگړي د يوې میلې په ترڅ کې دې مسجد ته د طبيعي اغیزو له کبله رسېدلي زيانونه ترميموي. په دغه ميله کې موسيقي او خواړه هم وي.

دا ښکلی جومات په ۱۹۸۴م کال کې جوړ شوی دی او د نايجيريا ملي جومات دی. که څه هم چې دا مسجد د نايجيريا د مسلمانانو له پاره جوړ شوی خو د مسجد دروازې د لمونځونو د وختو پرته د غير مسلمانانو پرمخ هم پرانيستي وي.

د يوگندا دا مسجد چې د جوړيدو چارې یې په ۲۰۰۶م کال کې بشپړې شوې، د عصري معمارۍ يوه بيلگه ده. د ليبيا پخواني ولسمشر معمر القدافي په کمپالا ښار کې د دې مسجد د جوړولو لارښوونه کړې وه او د هغه په نوم نومول شوی دی خو د نوموړي تر مړينې وروسته یې نوم تغير کړل شو.

د حسن الثاني په نوم دا مسجد چې د جوړيدو چارې یې په ۱۹۹۳م کال کې پای ته رسېدلې وې، تر دې وروستيو پورې د افريقا د لویې وچې تر ټولو او نړۍ دريم ستر جومات وو. دا مسجد د مراکش د پخواني پاچا حسن الثاني د ۶۰ کليزې په وياړ جوړ شوی وو. د دې مسجد موقعيت چې په بحر کې پروت دی د قرآن پاک د دې آيت استازيتوب کوي چې د الله تعالې تاج وتخت پر اوبو جوړ دی.

دا مسجد د الجزاير د ستر جومات په نوم هم شهرت لري او د جوړيدو چارو ېې اوه کاله موده ونيوله. دا جومات چې ۹۱۵ ميليونه يورو لگښت پرې راغلې سږ کال پرانيستل شو. د دې مسجد تعمير يوه نړيواله چاره وه: مالي تمويل یې الجزاير کړی، طرحه یې آلماني مهندسانو وړاندې کړې وه او د جوړيدو چارې یې يوه چينايي شرکت پر غاړه اخيستې وې.