د برېکزيټ په تړون کي پر کومو ټکو توافق سوی؟

په تړون کي پر دې توافق سوی دی چي اروپايي اتحاديه به له دې وروسته هم وکولای سي چي خپل مالونه بېله تعرفې او ګمرکاتو څخه بريتانيې ته صادر کړي. په بدل کي په اروپايي اتحاديه کي هم پر بريتانوي مالونو او مصنوعاتو تعرفې نه لګول کيږي.

په تړون کي پر دې هم توافق سوی دی چي له دواړو اړخونو څخه سفر کوونکي به تر ۹۰ ورځو پوري پاته کېدو پر وخت ويزې ته اړتيا ونلري. خو د دواړو اړخونو اتباع به د کار کولو، تحصيل، دايمي اقامې لرلو او تجارت کولو حق د پخوا په شان ونلري. هغه کسان چي له تړون مخکي يې لا کار کاوه، د کار کولو حق به يې برقرار وساتل سي. د دې تر څنګ تقاعد، روغتيايي مراقبت او يو شمېر نور ورته حقونه پر ځای پاته وي.

دا چي له برېکزيټ وروسته به د اروپايي اتحاديې کب نيونکي د بريتانيا په اوبو کي په کوم مقدار د کب نيولو حق ولري، دا يوه له تر ټولو جنجالي موضوعاتو څخه وه. خو اوس پر دې توافق سوی چي د راتلونکو پنځه نيمو کالو له پاره به پدې هکله پخواني حقونه په عبوري توګه پر ځای پاته سي. له هغه وروسته بايد دواړه اړخونه پر دغه موضوع نوی تفاهم وکړي.

په داسي حال کي چي بريتانوي اتباع به د اروپايي اتحاديې د هوايي سفر بازار ته آزاد لاسرسی له لاسه ورکړي، د دواړو اړخونو تر منځ به د هوايي لارو د امنيت او د هوايي سفر د تنظيم همکاري ادامه ولري. په تړون کي راغلي چي بريتانوي کارګو الوتنې به د اروپايي اتحاديې ټولو هوايي دګرونو ته غېر محدود لاسرسی ولري.

په اوتوماتيکه توګه په اروپايي اتحاديه کي د بريتانوي ډاکټرانو، نرسانو، فارماسي کارپوهانو، انجينرانو او نورو مسلکي کسانو په رسميت پېژندنه له منځه تللې ده. البته د دواړو اړخونو تر منځ د پانګونې او تجارتي راکړه ورکړه پر آسانتياؤ او همکاريو توافق سوی دی. دغه تړون په ديجيتل بازار کي هم پر دواړو اړخونو د خنډونو د له منځه وړلو هوډ کوي.

ريتانيا به د اروپايي اتحاديې د کورنۍ انرژۍ له بازار، د اروپايي اټومي انرژۍ له ساحې او د اتحاديې د افرازاتو له تجارت څخه نور برخمنه نه وي. خو دواړو اړخونو د انرژۍ په سيکتور کي يو د بل له لارو څخه د محافظت او په زياته په شمالي سمندر کي د انرژۍ پر همکارۍ توافق کړی دی. د دې تر څنګ په پاريس کي د چاپيريال ساتنې د تړون تعهدات به هم پر ځای پاته وي.

بريتانيا به د تعليم، تحقيق او ټيکنالوژۍ په اروپايي پروګرامونو کي نور غړيتوب ونلري، لکه د ايرازموس پوهنتون او د ګاليلای سټلايټ سيسټم پروګرام کي. خو د برېکزيټ په تړون کي راغلي چي په بعضو مهمو د سائنسي تحقيقاتو په برخه کي به همکاري ادامه ولري.

د بريتانيې د لاريو ترانسپورتي شرکتونه به د اروپايي اتحاديې اړونده بازار ته لامحدود لاسرسی له لاسه ورکړي. خو له يوې نقطې څخه تر بلې پوري ترانسپورت به له دې وروسته هم پر دواړو اړخونو ممکن وي. په دې کي ترانزيتي حقونه او يو شمير نور حقونه هم شامل دي. په دې ترڅ کي د سړک د محافظت، د کار اصول او د عادلانه سيالۍ نقاط هم ځای کړل سوي دي.

بريتانيا به له يورو پول او يورو جست (د عدلي چارو د همکارۍ سازمان) څخهپر شا سي. په دې توګه به د يادو ادارو له معلوماتي ځېرمي څخه نور ځان ته معلومات نه واخيستلای سي. خو د برېکزيټ تړون د دې تضمين کړی چي په بله بڼه به په يادو ساحو کي همکاري ته ادامه ورکړي. په دې کي د مسافرو په تړاو د معلومات چټکه تبادله او د جرايمو د مخنيوي په ډګر کي همکاري شامله ده.