«د طالبانو له خوا د بشري حقونو سرغړونې زیاتې شوي دي»
۱۴۰۲ دی ۲۲, جمعه
د بشري حقونو د څار سازمان په نړۍ کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه خپل ۳۴ کلنی راپور په ۷۴۰ مخونو کې خپور کړی او د افغانستان په ګډون یې په څه باندې سلو هېوادونو کې د بشري حقونو وضعيت څېړلی دی.
په راپور کې راغلي چې په نړیوالو موسسو کې د ښځو پر کار کولو د طالبانو د بندیز له کبله ډیری افغان مېرمنو خپل عاید له لاسه ورکړی دی.
د بشري حقونو د څار سازمان وايي، تر ۲۰۲۳ کال پورې افغانستان د نړۍ یوازینی هېواد وه چې ښځې او نجونې په کې په رسمي ډول له ثانوي او لوړو زده کړو منع شوي. د دې تر څنګ طالبانو د تفریحي پارکونو په ګډون په ګڼو عامه ځایونو کې د ښځو پر تګ راتګ بندیز لګولی او له نارینه وو پرته د ښځو له کوره وتل د ازادۍ محدودیت لا پسې پراخ کړی دی.
طالبانو له بیا واک نیولو راهېسې د ښځو د ازادۍ او حقونو د محدودولو په اړه لسګونه فرمانونه صادر کړي، ظاهراً د بشري حقونو سازمانونو اندېښنو ته پام نه کوي او پر ښځو یې فشارونو ته دوام ورکړی دی.
په وروستیو څو ورځو کې طالبانو د کابل له سړکونو په تېره بیا د کابل په لویدیځ او یو شمېر نورو ښارونو کې نجونې په دې تور نیولي چې اسلامي حجاب نه مراعتوي.
د بشري حقونو د څار په سازمان کې د افغانستان د چارو څېړونکې فرشته عباسي وايي: «طالبانو د افغانانو د حقونو او حساب ورکولو غوښتنو ته په ځانګړي توګه د ښځو او نجونو د حقونو په اړه، د لا ډېرو فشارونو په واردولو سره غبرګون ښوولی دی.»
د بشري حقونو د څار سازمان د ښځو د حقونو د فعالانو پرله پسې نيولو ته اشاره کړې او ويلي يې دي: «ښځې نيول شوي او د کورنۍ غړي يې په توقيف کې شکنجه شوي دي.»
په راپور کې راغلي چې د پخواني حکومت د ځواکونو او کارکوونکو انتقامي وژنې او جبري ورکېدل په ۲۰۲۳ کال کې هم دوام درلوده.
راپور کې راغلي چې طالب ځواکونو تل د ښځو په ګډون د مدني ټولنو د فعالانو اعتراضونه ځپلي او د افغان رسنیو پراخ سانسور او د خبریالانو نیول د اندېښنې وړ بلل شوي دي.
د طالبانو دغه چلند د دې لامل شوی دی چې نړیواله ټولنه د طالبانو تر واک لاندې افغانستان ته په ځانګړې توګه د بشردوستانه مرستو په لېږلو کې خپلې مرستې محدودې کړي.
عباسي د افغانستان په مسايلو کې له ښکېلو حکومتونو غوښتي چې په افغانستان کې د بشري اړتياوو په پام کې نيولو سره پر طالبانو فشار راوړي چې ناوړه چلند پای ته ورسوي.
د دغه راپور په بله برخه کې د طالب ځواکونو انتقامي وژنو، چې پخواني دولتي چارواکي او د امنیتي ځواکونه یې وژلي، په اړه هم اندیښنه ښودل شوې ده.
ناوړه بشري وضعیت او د داعش بریدونه
د دغه راپور په یوه برخه کې ویل شوي چې په افغانستان کې به په بې ساري ډول په ۲۰۲۳ کال کې خلکو بشري مرستو ته اړتیا درلوده او له ۳ میلیونو څخه ډیر ماشومان په شدید خوارځواکۍ اخته ول.
په راپور کې راغلي چې څه باندې ۲۸ میلیونه وګړي چې د افغانستان د نفوس دوه پر دریمه برخه جوړوي، بشري مرستو ته اړتیا لري او په دغه هېواد کې اقتصادي بحران لا پسې کړکیچن شوی دی.د بشري حقونو د څار سازمان په رپوټ کې د داعش ډلې د هغو بریدونو په اړه هم اندېښنه ښودل شوې، چې ملکي وګړي په ځانګړې توګه هزاره او شیعه وګړي په نښه کوي.