У Беларусі пабачылі свет "акрэсцінскія дзеннікі"
19 марта 2009 г.
Кніга "Акрэсцінскія будні. Дзённікі палітвязняў" – гэта супольны праэкт моладзевых актывістаў і праваабаронцаў. Яе ўкладальнік моладзевы актывіст Антось Каліноўскі распавядае, что аўтарамі з'яўляюцца палітычныя актывісты, праваабаронцы, людзі розных узростаў, поглядаў і каштоўнасцяў. "Усіх іх яднала тое, што яны былі пазбаўленыя волі за свае палітычныя перакананні", - распавядае Антось Каліноўскі. Ідэя зрабіць гэтую кніжку ўзнікла ў спецпрыёмніку-размеркавальніку на Акрэсціна мінулай зімой падчас дзесяцісутачнага арышту за ўдзел у акцыі пратэсту прадпрымальнікаў.
Шмат тых, хто трапіў у вязніцу з палітычных прычын, занатоўваў свае пачуцці, адчуванні, уражанні ад адбыцця пакарання. "Вельмі хацелася, каб усе гэтыя дзённікі былі змешчаныя пад адной вокладкай. Каб людзі маглі прачытаць і атрымаць уражанне аб умовах, у якіх знаходзяцца палітзняволеныя ў Беларусі", - кажа Антось Каліноўскі. Па яго словах, вялікая частка аповедаў сведчыць пра тое, што ўмовы утрымання не адпавядаюць міжнародным канвенцыям, ды і ўвогуле здароваму сэнсу.
І дзяды, і ўнукі
Дзённікі палітвязняў віцэ-прэзідэнт міжнароднай федэрацыі правоў чалавека Алесь Бяляцкі называе літаратурнымі эсэ. "Нічога падобнага у нас не было. Цікава, што людзі пісалі пра адзін будынак, а больш дакладна - пра чатыры сцяны, нары і прыбіральню – больш там няма нічога, тым не меньш атрымлся вельмі цікавы погляд розных асобаў на адну і тую ж з’яву", - адзначае Алесь Бяляцкі.
Ва ўступе ён піша, што ў кніге ёсць і гумар, і сутыкненне пазітыўнага настрою з рэпрэсіўнай дзяржаўнай машынай. "Тое, што адбываецца ў беларускіх турмах, вельмі цяжка назваць нечым больш-менш цівілізаваным", - кажа праваабаронца. На яго думку, кніга будзе цікавая шырокаму колу чытачоў.
Алеся Бяляцкага таксама ўражвае, што пад вокладкай кніжкі сабралося некалькі пакаленняў. "Там ёсць і кіраўнікі палітітычных партыяў і беларускі мастак Алесь Марачкін, і студэнты, і журналісты. Усе яны траплялі па розных выпадках, але фактычна з адной і той жа прычыны. Усе яны хочуць свабоды, але яны заплацілі за яе часовай няволяй", - падкрэслівае Алесь Бяляцкі.
Акрэсцінскія дзённікі – частка летапісу супраціву
Мастак Алесь Марачкін, паэма якога "Акрэсціна" таксама увайшла ў кнігу, назваў дзеннікавыя нататкі часткай летапісу беларускага супраціву. Што такое ізалятар на Акрэсціна ён бачыў на ўласныя вочы. "Узнікае жыццяпіс беларускага супраціву. Хацелася, канешне, каб больш не пісалася, каб мы жылі ў вольнай краіне, але на жаль, відаць, яшчэ нешта напішацца", - адзначае Алесь Марачкін.
Вялікае задавальненне ад кнігі атрымала яе першы чытач і рэдактар – праваабаронца Таццяна Рэвяка. "Там жывыя пачуцці, уражанні, страхі, жывы гумар. Яно ўсё настолькі чапляе, таму што ты разумееш, што гэтыя людзі знаходзяцца у вельмі цяжкіх умовах. Мяне вельмі ўразіла гэтае жыццялюбства і абсурднасць таго, што адбываецца", - кажа Таццяна Рэвяка. На яе думку, кніга "Акрэсцінскія будні. Дзённікі палітвязняў" не выклікае адчуванне жаху ці адчаю, бо такіх пачуццяў няма ў аўтараў. "Ёсць проста адчуванне тэатра абсурду", - падсумоўвае праваабаронца.
Аўтар: Алена Данейка
Рэдактар: Марына Нікіціч