BE: Samit i vështirë për buxhetin dhe fondin për Coronën

Kancelarja Merkel zakonisht e përfytyron ditëlindjen e saj ndryshe. Por Angela Merkeli do ta kalojë 17 korrikun me 26 kolegët e saj evropianë, dhe me sa duket pas asnjë lloj atmosfere festive. Mosmarrëveshjet për shumën dhe modalitetet për Fondin e Rindërtimit pas Coronës që shkon në 750 miliardë euro janë të e ashpra. Bisedimet janë të ndërlikuara edhe nga fakti se do të diksutohet edhe për buxhetin prej pothuajse 1.1 trilionë euro të BE. Dhe ky kombinim ofron shumë raste e momente për shantazhe, llogari të ndërlikuara dhe poza politike.

Pas muajsh videokonferencash tani krerët e shteteve dhe të qeverive të BE-së po takohen personalisht për herë të parë që nga fillimi i pandemisë Corona, sepse shumë aspekte të paketës, të buxhetit dhe të fondeve të ndihmës janë ende të diskutueshme.

Për këtë arsye do të jenë të nevojshme shumë diskutime dypalëshe apo tripalëshe për të arritur një marrëveshje në samit. Angela Merkel si Presidente e Këshillit të BE-së duhet të përpiqet këtë gjysmë viti që në biseda kokë më kokë t'i sjellë në një emërues të përbashkët qëndrimet dhe dëshirat ndryshme të kolegëve të saj evropianë.

Gatishmëri për kompromise

Presidenti i Këshillit të BE-së Charles Michel beson se mund të arrihet një marrëveshje për buxhetin e ardhshëm shumëvjeçar të BE-së dhe për paketën e planifikuar për ndihma për vendet ekonomia e të cilave është prekur më rëndë për shkak të krizës së Coronës. "Jam plotësisht i bindur se është e mundur që me guxim politik do të arrihet një marrëveshje," tha Michel para fillimit të samitit të krerëve të shteteve dhe të qeverive të BE-së në Bruksel.

Në ftesën për samitin Charles Michel kishte përdorur një ton serioz dhe theksonte se bëhet fjalë për "një marrëveshje që është thelbësore për të mirën e qytetarëve tanë". Dhe për të ndërtuar ura midis pozicioneve të kundërta, ai bëri javën e kaluar edhe një propozim për kompromise. Në zhargonin e BE-së, kjo quhet "kutia e negociatave" sepse përmban elemente që mund të kombinohen për të lejuar kompromise.

Kurse Presidenti francez Emmanuel Macron ishte më i kujdesshëm në deklaratat e tij: "Ky është një moment i së vërtetës dhe i ambiciespër Evropën," tha Macron në Bruksel. Fjala është për projektin evropian, dhe "unë jam i sigurt, por i kujdesshëm" - tha presidenti francez.

Katër kursimtaret kërkojnë reforma në vendet përfituese

Vendet që do të marrin në të ardhmen ndihma për Coronën e mirëpresin propozimin për Fondin e Rindërtimit. Por Angela Merkel ende nuk ka i bindur shtetet donatore, veçanërisht "katër kursimtaret", Austrinë, Suedinë, Danimarkën, Holandën, që kanë bërë thirrje për shkurtime dhe kërkesa të qarta për reforma të lidhura me fondin e ndihmës për Coronës

Kryeministri Hollandez Mark Rutte nënvizoi edhe një herë rëndësinë e solidaritetit në raste krizash. Megjithatë ai tha se në të njëjtën kohë duhet të jetë e mundur që vendeve që do të marrin ndihma t'u kërkohet të bëjnë gjithçka që herën tjetër të mund t'i zgjidhin vetë probleme të tilla  për shembull përmes reformave në tregun e punës dhe pensioneve.

Presion nga anëtarët lindorë

Por presion nuk bëjnë vetëm "katër kursimtaret". Edhe pse Hungaria do të përfitonte 7,4 miliardë euro nga fondi i ndihmave kryeministri i Viktor Orban ka kërcënuar madje se do të vërë veton ndaj të gjithë paketës financiare, nëse në buxhet do të sanksionohet mundësia e shkurtimit të fondeve të BE-së në rast se ndonjë vend anëtar shkel rregullat e sundimit të ligjit. Sidoqoftë në "kutinë e negociatave" për samitin, pasazhi përkatës duket se është zbutur.

Edhe parlamenti hungarez vendosi që nuk do ta miratojë paketën financiare e BE-së nëse nuk mbyllet procesi kundër Hungarisë për shkeljen e sundimit të ligjit. Kritikët e konsiderojnë këtë si shantazh të hapur.

Hungarisë i bashkohen edhe Polonia, Republika Çeke, Sllovakia dhe deri dikur edhe Sllovenia. Qeveria në Varshavë po bëhet gjithnjë e më autokratike, në Pragë kreu i qeverisë po i fut fondet e BE-së në xhepat e veta dhe edhe ndaj vendeve fqinjë ka kritika. BE-ja po nxit me paratë e saj për vite me radhë zhvillime antidemokratike në pjesë të Evropës Lindore, thotë deputeti i Gjelbër Daniel Freund dhe kërkon që Angela Merkel të shprehet qartë në këtë drejtim. Kancelarja duhej ta mbajë premtimin e saj se do të ngulë këmbë për vlerat themelore demokratike. Sidoqoftë, diplomatët në Bruksel presin që fondi për Coronën të mos dështojë për shkak të mangësive në sundimin e ligjit.