Këshilli i Sigurimit i OKB-së
23 Shtator 2024Në Paktin e tyre të së Ardhmes, shtetet Anëtare të OKB-së angazhohen për reformimin e Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Pika e veprimit 39 thotë se ata "do të marrin parasysh nevojën urgjente për ta bërë atë më përfaqësues, gjithëpërfshirës, transparent, efektiv, demokratik dhe të përgjegjshëm".
Konkretisht, organi më i fuqishëm i OKB-së nuk duhet të pasqyrojë më rendin e pasluftës të fuqive fituese, por, "realitetet e botës bashkëkohore". Në Nju Jork, kancelari gjerman Olaf Scholz bëri thirrje gjithashtu që reforma të kryhej shpejt: "Është gjithnjë e më e qartë se sa jofunksionale është struktura aktuale e Këshillit të Sigurimit. Kjo është arsyeja pse reforma duhet të ndodhë më në fund."
Më shumë vëmendje ndaj Afrikës
Kjo është më e lehtë të thuhet sesa të bëhet. Ka pasur propozime për më shumë se dy dekada, por ato nuk kanë pasur kurrë një shans për t'u miratuar nga pesë fuqitë me veto. Pakti për të Ardhmen tani po përpiqet sërish me mbështetjen e pothuajse të gjitha shteteve anëtare të OKB-së. Afrika përmendet si prioritet në Paktin e së Ardhmes. Bashkimi Afrikan bën thirrje për dy vende të përhershme në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, diçka që e mbështet edhe Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Guterres. Në fund të fundit, në Afrikë jetojnë një miliardë njerëz. Dhe gjysma e mbledhjeve të Këshillit të Sigurimit kanë të bëjnë me Afrikën.
Pakti i së Ardhmes propozon rajone të tjera, të nënpërfaqësuara më parë, për një Këshill të zgjeruar të Sigurimit: rajonin Azi-Paqësor, Amerikën Latine dhe Karaibet. Duket si një angazhim tipik i OKB-së që do të duhen shumë vite për ta zbatuar. Megjithatë, eksperti i OKB-së, Daniel Forti, i institutit të pavarur "International Crisis Group", mendon se vendimi i Paktit për të Ardhmen është një moment historik i rëndësishëm: "Debati për reformën e Këshillit të Sigurimit po zhvillohet tani shumë më seriozisht. Ka një impuls të ri që ishte i vështirë ta gjeje disa vite më parë".
Nuk ka unitet në Këshillin e Sigurimit
Për këtë ka kontribuar edhe imazhi i dobët që ka paraqitur Këshilli i Sigurimit vitet e fundit. Ka pasur pak përpjekje konstruktive për të gjetur zgjidhje për çështjet e rëndësishme të Ukrainës dhe Gazës, por shumë bllokada reciproke nga fuqitë e vetos.
Eksperti i OKB-së Daniel Forti është i bindur se debati për reformën do të avancojë ndjeshëm në dy vitet e ardhshme. Megjithatë, ai nuk beson se Afrika do të ketë së shpejti dy anëtarë të përhershëm në Këshillin e Sigurimit si hap i parë drejt reformës: "Nuk është realiste të mendohet se vendet afrikane do të përfshihen në hapin e parë. Nëse Këshilli i Sigurimit reformohet, Siguria, do të jetë një paketë e plotë, jo një hap i parë”.
Aq më tepër që Bashkimi Afrikan nuk ka vendosur ende se cilat dy shtete afrikane duhet të bëhen anëtarë të përhershëm të Këshillit të Sigurimit.
Pengesa më e madhe është vetoja
Ka edhe shtete të tjera që aspirojnë një vend të përhershëm në Këshillin e Sigurimit: të ashtuquajturat "vendet P4", Gjermania, Japonia, Brazili dhe India. Përkundrazi, një grup i madh shtetesh i quajtur "Të Bashkuar nga konsensusi" refuzon të ketë më shumë anëtarë të përhershëm në Këshillin e Sigurimit dhe, në vend të kësaj, është në favor të pasurimit me më shumë anëtarë jo të përhershëm, me rotacion çdo dy vjet.
Megjithatë, pengesa më e madhe është vetoja. Reformimi i Këshillit të Sigurimit kërkon jo vetëm dy të tretat e shumicës së shteteve anëtare. Kërkohet gjithashtu miratimi i pesë fuqive të vetos. Pra, është e qartë se reforma ndoshta nuk do të ndodhë kaq shpejt.
(M. Ganslmeier/ARD)