Šta nesvrstani danas mogu da promene?

Hladni rat između NATO i Varšavskog pakta poprimao je nove dimenzije. 50-tih godina prošlog veka, nekadašnje države- kolonije u Africi i Aziji su sve više izgrađivale svoju nezavisnost i sopstveni politički sistem - sa više ili manje uspeha.

U Bandungu je utvrđeno deset osnovnih principa koji su sve do početka 90-tih bili kamen temeljac pokreta nesvrstanih. Među njima su, između ostalih, i teritorijalni integritet i suverenitet svih država, jednakost svih rasa i nacija, zaštita ljudskih prava, kao i međunarodne obaveze.

Pokret je zvanično osnovan na konferenciji u Beogradu 1961. godine. Na toj konferenciji je pokretu pristupilo 25 država. S vremenom su pristupile gotovo sve afričke i azijske države.

Iste godine, DDR je podigao Berlinski zid

Evropa je bila podeljena i nad njom se nadvila „gvozdena zavesa“. U tako jednoj političkoj situaciji cilj je bio osnivanje trećeg izvora moći, objašnjava Kristijan Vagner iz berlinske fondacije za nauku i politiku:

„To, ukoliko uzmemo u obzir heterogenost zemalja članica, nije bila delotvorna strategija. Zbog toga su i uspesi ostali oskudni. Pokušavali su se utvrditi zajednički ciljevi, ali su oni ostali samo pokušaj.“

Nakon „Hladnog rata“, formulisani su novi ciljevi: Borba protiv terorizma i traženje pravednosti u svetu koji teži globalizaciji.

Uspesi ostali marginalni

Međutim, uspesi nesvrstanih u sprovođenju tih ideja su ostali marginalni. Jer ne samo da je kraj hladnog rata doprineo tome da nesvrstani izgube na značaju, već je za to odgovoran i razvoj svetske privrede. Kristijan Vagner kaže:

„Međunarodna zajednica se od 60-ih godina snažno izdiferencirala i to ne samo na ekonomskom planu, nego su u međuvremenu pojavilo i veoma mnogo regionalnih organizacija. A to znači da mnoge zemlje, naravno, pokušavaju da iznesu svoje brige i želje u okviru njihovog regionalnog konteksta.“

Danas, na primer, pojedine organizacije, kao što je grupa zemalja G77, mogu na međunarodnom planu više da učine nego Pokret nesvrstanih, u čijem se članstvu nalazi znatno veći broj država koje se razlikuju po njihovim ideologijama i ličnostima koje se nalaze na vlasti. Prema mišljenju mnogih, Pokret nesvrstanih je danas forum u kojem su mogu formulisati različita mišljenja i stavovi, no, nedostaje mu pre svega zajednički interes.

Autor: D. Graftvol, Z. Dragićević

Odg. urednik: N. Jakovljević