Borba za jedinstvenu nemačku izbegličku politiku
13. avgust 2020.
Izbeglički kampovi na grčkim ostrvima pucaju po svim šavovima. Na primer, kamp Morija na Lezbosu je napravljen za oko 3000 izbeglica, ali prema poslednjim podacima, tamo i u divljim kampovima oko njega živi između 14 000 i 17 000 ljudi. Uslovi su grozni, neprestano dolazi do nasilja između pripadnika različitih nacija i do svađa sa lokalnim stanovništvom.
Migranti zapravo hoće na evropsko kopno. Grčka vlada je od početka godine na svoje kopno prebacila oko 14 000 migranata, ali iz Turske stalno dolaze novi. Osim toga od početka pandemije, turska vlada više ne prima nazad migrante koji u Grčkoj nisu dobili azil, mada je to deo sporazuma EU i Turske iz 2016.
„Krik očajnih“
Prilikom nedavne posete kampovima u Grčkoj, premijer nemačke savezne pokrajine Severne Rajne Vestaflije Armin Lašet svojim očima je video ono što je nazvao „krik očajnih“. „Evropa mora preuzeti ovaj zadatak“, rekao je Lašet koji pak ne želi da čeka na zajednički evropski odgovor.
Tako je Severna Rajna Vestaflija ponudila da primi više stotina posebno ugroženih ljudi iz grčkih kampova - u okviru programa koji se u saradnji sa zemljama EU u Nemačkoj koordinira na saveznom nivou. Ministar za integraciju NRW Joahim Stamp iz FDP-a kaže da postoje „ogromni pravni i organizatorski problemi za poseban program saveznih pokrajina“.
Nadležne su savezne vlasti
Međutim, savezne pokrajine Tiringija i Berlin, ponudile su da prime migrante svojoj režiji. Iako je reč samo o nekoliko stotina ljudi, te dve savezne pokrajine su ušle u žestoku svađu sa saveznim ministrom unutrašnjih poslova Horstom Zehoferom iz CSU. Žestina sukoba bi mogla biti povezana i sa stranačkom politikom: U Berlinu kao i u Tiringiji vladaju levičarske koalicije i obe su u otvorenom klinču sa tvrdolinijašem Zehoferom, koji je jednom migraciju nazvao „majkom svih problema“.
Zehofer je zaustavio planove Berlina i Tiringije i to obrazložio time da u ovim pitanjima nadležnost imaju savezne vlasti i da je cilj pronaći evropsko rešenje. „Nijedna zemlja na svetu ne može sama da savlada migraciju. Utoliko je važnije da po pitanju evropske politike azila konačno vidno napredujemo. Na dobrom smo putu, i ja nisam spreman da to sada ugrozim“, rekao je Zehofer i dodao da ne stoji na raspolaganju za „jednostrane nacionalne akcije“.
Zehofer je Berlinskom senatu napisao pismo u kojem je naveo dva razloga zbog kojih odbija da prihvati program prijema izbeglica te savezne pokrajine-grada.
1. Problem nejednakog tretmana
S jedne strane Zehofer hoće da standardizuje pravne osnove o prijemu izbeglica u celoj Nemačkoj. U prošlosti su kako u programima na saveznom nivou tako i na nivou saveznih pokrajina postojale pravne smernice koje su delom bile različite za iste grupe osoba: Trajanje prava na boravak, pravo na spajanje porodice ili pristup zdravstvenom sistemu.
Neke savezne pokrajine su čak od nemačkih građana koji su pomagali migrantima tražili da za njih i garantuju - što je neke Nemce finansijski ruiniralo.
Rezultat jednog istraživanja je pokazao da su generalno lošije prolazili migranti koji su dolazili preko programa saveznih pokrajina, od onih za koje su bile odgovorne savezne vlasti.
Zehofer smatra da isto preti da se ponovi sada: program saveznih vlasti na osnovu kojeg se pre svega bolesna deca sa svojom najužom porodicom prebacuju u Nemačku već je započeo i on hoće da spreči paralelne inicijative.
Međutim, ono što vlade saveznih pokrajina ne mogu da shvate: Zehofer im ranije odobravao posebne programe za prijem izbeglica, na primer za Jezide iz Iraka ili dodatne kontigente za Sirijce. Razlika u odnosu na sadašnju situaciju: ljudi su tada dolazili direktno iz svojih domovina, najčešće u saradnji sa UNHCR-om, a ne kao sada preko jedne članice EU.
2. Evropska izbeglička politika
A ovo je Zehoferov drugi argument: ako nemačke savezne pokrajine budu vodile izbegličku politiku u svojoj režiji onda je to opasno za zajedničku evropsku politiku azila a i za jedinstvenu liniju Nemačke po tom pitanju.
Nemačka savezna vlada je u okviru predsedavanja Savetom EU u ovom polugodištu sebi postavila cilj da reformiše i standardizuje politiku azila EU.
Međutim, otpor protiv toga je ogroman. Najviše pogođene zemlje Sredozemlja poput Italije, Grčke i Malte su za fiksni sistem raspodele migranata na sve zemlje EU. To pak odbija niz zemalja, pre svega na istoku EU, i to „u bilo kakvom obliku“, kako je to u pismu u julu upućenom EU naglasilo sedam zemalja-članica.
Zehoferu se čak i najmanji kompromis s njima čini mogućim samo ako vlada mir, drugim rečima: ako nema novih inicijativa o prijemu izbeglica iz nemačkih saveznih pokrajina.
Kritika s leva i od crkvi
Zehofer je zbog svog tvrdog stava u Nemačkoj suočen sa jasnim protivljenjem levičarskih stranaka i crkvi.
Gradonačelnik Berlina, Mihael Miler iz SPD-a, smatra Zehoferovo odbijanje skandaloznim. Šefica Kluba poslanika Zelenih u Bundestagu Katrin Gering-Ekart zahteva od ministra da više ne koči savezne pokrajine koje su spremne da pruže pomoć, dok članica levice Haike Henzel govori o „torpediranju“. I Hajnrih Bedford-Štrom, predsedavajući Evangelističke crkve u Nemačkoj više puta je ljutito govorio da savezni ministar blokira opštine i savezne pokrajine.
Ipak, čisto pravno gledano, Zehofer ima moć da sprovede jedinstvenu politiku Nemačke prema izbeglicama.