2017’de uzayda neler yaşanacak?

Bu yıl tüm gözler Satürn'de olacak. Cassini uzay aracının, Dünya'ya Satürn'ün halkalarını içeren muhteşem fotoğraflar göndermesi bekleniyor. 15 Eylül 2017, Cassini'nin Satürn'e yönelip bulut kuşaklarının arasına girdiği gün olacak.

Cassini 2004 yılından bu yana, suni bir uydu olarak Satürn yörüngesinde dönüyor. Uzay aracı hemen her gün gezegenin, halkaları ve uydularının eşsiz fotoğraflarını çekip, veri toplayıp Dünya'ya gönderiyor. 1997 yılında uzaya gönderilen Cassini, 7 yıllık uçuş sonrası Satürn'e ulaşmıştı. 13 yıldırsa yörüngede. Bu planlanandan çok daha uzun bir süre…

"Dinozor” sondanın son görevi

Cassini uzay aracı aslında bir "dinozor” sonda olarak kabul ediliyor. NASA'nın Güneş Sistemimizi keşfetmek için milyarlarca dolarlık misyonlar planladığı dönemlerden kalma. Jüpiter etrafında yıllardır dolanan Voyager ve Galileo uzay araçları da bu kategoride. Cassini'nin içindeki tüm aletlerin hala sürpriz bir şekilde çalıştığı kaydediliyor. Sonda misyonunu tamamlamadan önce, son bir gösteri yapacak. Halkaların içine girecek olan Cassini, gaz, toz ve buz parçacıklarını yakalayıp analiz edecek ve tabii yüksek çözünürlüklü fotoğraflar çekecek. Eylül ortasında ise sinyalleri sona erecek, tıpkı Eylül ayında Avrupa'nın kuyruklu yıldız misyonunun sona ermesinde olduğu gibi gözyaşları akacak…

"Çevre koruma” amaçlı düşüş

Bilim insanları aslında misyonun daha uzun süre devam ettirilmesi taraftarı. Ancak aracın yakıtı bitmek üzere, dolayısıyla güzergâh için kontrollü düzenlemeler yapmak çok zorlaştı. Cassini'nin kontrolsüz bir şekilde Satürn'ün uydularından birine düşmesi istenmiyor. Bu uydulardan iki tanesi çok özel: Yoğun bir atmosfere sahip olan Titan ve buzlarla kaplı yüzeyinin altında büyük bir okyanus bulunan Enceladus. Enceladus'taki okyanusta basit yaşam formlarının da bulunabileceği tahmin ediliyor. Aracın kontrolsüz şekilde düşmesiyle Cassini'de hala bulunabileceği düşünülen Dünya mikroplarının uydulara bulaşmasından endişe ediliyor. Bu nedenle NASA, Cassini'nin hedef gözetilerek düşürülmesine karar verdi.

ABD uzaya geri mi dönüyor?

Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), 2017 yılında da Dünya etrafında dönmeye devam edecek. Altı ayda bir ekibin değişmesi şeklinde rutin programını sürdürecek. Alman astronot Alexander Gerst, 2018 yılında yeniden istasyona uçacak. Ancak 2017 yılının sonuna doğru NASA'nın talimatıyla ISS'e tedarikleri üstlenecek olan özel SpaceX firması, ISS'e yeni uzay aracını gönderecek. Şu ana dek sadece Dragon uzay aracı ISS'e tedarikleri ulaştırıyordu. 2011 yılında mekik programını sonlandıran ABD'nin böylece yeniden astronotları -Alman uzay yolcuları da dahil- doğrudan Florida'daki Cape Canaveral Üssü'nden ISS'e gönderebilecek durumda olacağı düşünülüyor. Şu anda uçuşlar sadece Baykonur'daki Rus Uzay Üssü'nden yapılıyor.

Yeni ABD hükümetinin uzay politikası

SpaceX, 2017 yılında yeni bir zorluğu daha üstlenecek: Yıl ortasında ilk kez Falcon Heavy roketini fırlatacak. Bu roketin, firmanın Mars'a yolculuk gibi planlarında kullanılmasında bekleniyor. 2017, ABD'de ticari uzay uçuşları için belirleyici bir yıl olacak. Uzmanlar, yeni ABD hükümetinin ne tür bir uzay politikası izleyeceğini merakla bekliyor. Barack Obama, 2009 yılında göreve başladığında NASA'yı sert bir rota değişikliğine zorlamıştı.

Venüs, Jüpiter, Satürn… Peki ya Mars?

2017, iyi bir Venüs yılı. Komşu gezegen, Ocak ve Şubat aylarında gökyüzünde parlak bir gece yıldızı gibi görülecek. Nisan ayından itibarense altı ay boyunca sabah yıldızı gibi görülecek. 2016'da gökyüzünde göze çarpan bir gökcismi olarak görülen Mars, 2017'de biraz mola verecek. Ancak Jüpiter daha dikkat çekici olacak. Gece yarısından sonraki saatlerde gözlemlenebilecek. Satürn Orta Avrupa için çok derinlerde kalsa da güney yarımkürede gayet net gözlemlenecek. Satürn en iyi konuma Haziran ortasında ulaşacak. Satürn'e her baktığınızda Cassini uzay aracını da düşünün… En azından Eylül ayına kadar…

Daha az ay ışığında yıldız kayması

Ay parlak ışığıyla çok sayıda meteoru aydınlatırken, 2016 yılından farklı olarak, 2017 iyi bir "yıldız kaymaları yılı” olacak. 10-14 Ağustos arası Perseid meteor yağmuru, 16-19 Kasım arasında Leonid, 11-14 Aralık arasında ise İkizler (Geminid) meteor yağmuru yaşanacak. Perseid yağmuru döneminde Ay göktaşlarını yeterince aydınlatacak olsa da Leonid ve Geminid döneminde yeniay olduğundan yeterince ışık vurmayacak. 2017 yılında meteor hayranları dilek tutmak için çok fazla şansa sahip olacak.

ABD karanlığa gömülecek

Astronomik açıdan bu yılın en önemli anı 21 Ağustos'ta ABD'de gözlemlenecek olan tam Güneş tutulması. Oregon'dan Georgia'ya kadar maksimum 2 dakika 40 saniye boyunca gündüz geceye dönecek. Bu tutulma tüm Kuzey ve Orta Amerika'da da kısmen gözlemlenecek. Daha öncesinde 26 Şubat'ta ise Güney Amerika ve Afrika'nın bazı bölümlerinde tutulma meydana gelecek. Ay tam Güneş'in önünde olacak. Ancak Güneş'i tamamen kaplayacak kadar büyük olmadığından bir parça güneş ışığı sızacak.

Ay kısmen hayal kırıklığı yaratacak

2016 yılında izlemesi güzel olan Ay tutulması hiç yaşanmadı. 2017’de de durum farklı değil. 7 Ağustos’ta kısmi bir Ay tutulması meydana gelecek. Bu tutulma özellikle Avustralya ile Asya, Afrika ve Avrupa'nın büyük bölümlerinde gözlemlenecek.

2018 yılında da uzay yolcukları açısından heyecan verici projeler var. Örneğin Hubble uzay teleskopunun halefi yola çıkacak.

©Deutsche Welle Türkçe

Dirk Lorenzen