AB naylon torbalara savaş açıyor

Günlük alışverişin alışıldık bir parçası olan naylon torbaların çevreye verdiği zarar yıllardır tartışılıyor. Avrupa Komisyonu verilerine göre her AB vatandaşı yılda ortalama 500 naylon torba kullanıyor ve çoğu sadece bir kez kullanıldıktan sonra ya çöpü boyluyor, ya da doğaya bırakılıyor. Avrupa'da sadece 2008 yılında 3 milyon 400 bin ton naylon torba üretildi. Komisyon’un çevreden sorumlu üyesi Janez Potocnik bu durumu değiştirmek ve naylon torbaların çevreye verdiği zararın önüne geçebilmek için kolları sıvadı.

Potocnik, AB çapında naylon torbaların yasaklanması dahil her tür çözüm imkanını göz önünde bulunduracaklarını belirterek, “Elli yıl önce bir kullanımlık naylon torbalar neredeyse hiç bilinmiyordu. Günümüzde ise birkaç dakikalığına kullanıp atıyoruz ve bunlar doğamıza onlarca yıl yük oluşturuyor” diye konuştu.

AB Komisyonu, kararını vermeden önce vatandaşlara ve sektöre danışarak, Ağustos ayına kadar internette yayımlanan ankete gelecek yanıtları değerlendirecek.

Akdeniz plastik tehdidi altında

Alman Doğayı Koruma ve Çevre Dairesi verilerine göre dünyadaki ülkelerin yüzde 25’inde naylon torbalar ya yasak ya da vergilendirilmiş durumda. AB verilerine göre sadece Akdeniz’de 250 milyar plastik parçacık bulunuyor ve toplam ağırlıkları 500 tonu buluyor. Bunların doğada ayrışması ise yüzlerce yıl sürebiliyor.

Alman Doğayı Koruma ve Çevre Dairesi’nden Dr.Heribert Wefers, özellikle de denizlerdeki küçük plastik parçacıklarının çevreye verdiği zarara dikkat çekiyor:

“Sadece deniz yüzeyinde görülen naylon çöp yığınları değil, daha da önemlisi küçük plastik parçacıkları bizi endişelendiriyor. Çünkü okyanusların bazı bölgelerinde bu küçük plastik parçacıklarının oranı, doğada kendiliğinden var olan planktondan daha yüksek. Balıklar bunları yutuyor ve midelerine planktondan çok plastik giriyor. Böylece karınları dolu olduğu halde açlıktan ölebiliyorlar.”

Petrol tasarrufu

Denizdeki plastik, deniz kuşları için de tehlikeli. Torbaları gagalayıp boğulma tehlikesiyle karşı karşıyalar. Alman Federal Çevre Dairesi’nden Stephan Gabriel Haufe, naylon torbaların üretiminde değerli hammaddelerin kullanımına da dikkat çekiyor:

“Naylon torba üretiminde petrol kullanılıyor, yani tükenebilecek, sınırlı bir hammadde. Bu da naylon torbaları ne kadar az kullanırsak, bu değerli hammaddede o kadar tasarruf edeceğimiz anlamına geliyor.”

Almanlar bu konuda uluslararası karşılaştırmada oldukça iyi durumda. Kişi başına yılda 60 naylon torbayla örneğin Avustralyalılar’ın yarısı kadar tüketiyorlar. Ayrıca Almanya iyi bir geri dönüşüm sistemine sahip.

İrlanda'da vergiler sonuç getirdi

İrlanda’da ise naylon torba kullanımını engellemek için torbaların pahalı bir şekilde ücretlendirilmesi yoluna gidilmiş. Heribert Wefers, bunun çok olumlu bir sonuç getirdiğini belirtiyor:

“İrlanda’da getirilen vergi yoluyla tüketimin yüzde 90 gerilediği tespit edildi. Yani naylon torba kullanımına karşı yasaklar ya da ücretlendirme yoluyla alınan önlemlerin başarılı olduğunu kesinlikle söyleyebiliriz.”

Ancak yasağın sonuç verebilmesi için naylon torbaya makul bir alternatifin de sunulması gerekiyor. Örneğin İtalya’da geleneksel naylon torbalar yasaklanarak yerine biyolojik olarak ayrıştırılabilen naylon torbalar getirilmiş. Ancak Alman çevre yetkilileri bu ‘biyo-naylon’ torbaların gerçek anlamda ekolojik olmadığını, içerdikleri maddelerin doğada ayrıştırılabilmesi için 100 yıla kadar süre gerekebildiğini belirtiyor.

"Kağıt torbalar ekolojik değil"

Alman Federal Çevre Dairesi’nden Stephan Gabriel Haufe, yasağa çok sıcak yaklaşmadıklarını, ancak tüketicinin, naylon torbaya alternatifler bulma konusunda bilinçlendirilebileceğini belirtiyor:

“Pamuklu ya da kenevir kumaştan yapılmış çantalar örneğin. Bunlar birçok kez kullanılabiliyor. Bunlar gayet açık bir şekilde biyolojik materyaller. Naylon torba ise değil. Kağıt torbalar da stabilizatörler içeriyor. Kağıdın dayanıklı olması için içeriğinde kimyasal maddeler bulunuyor. Yani kağıt torbalar naylon torbaya alternatif değil.”

© Deutsche Welle Türkçe

Marco Müller / Çeviri: Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Ayhan Şimşek