ABD'den Türkiye'ye S-400 tehdidi

ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Avrupa ve Avrasya İlişkilerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Wess Mitchell, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri alımından vazgeçmemesi durumunda F-35 savaş uçakları satışının tehlikeye gireceğini söyledi.

Mitchell ABD Senatosu'ndaki Dış İlişkiler alt komisyonunda verdiği ifadede, S-400 sistemlerinin alınması durumunda, Türkiye'nin ABD'nin Rus savunma sanayisi ile ticaret yapan ülkelere yönelik yaptırım listesine dâhil edilebileceğini belirtti.

Müsteşar Yardımcısı, "Bu konuda her aşamada gayet net davrandık: S-400 füzelerinin alımı Türkiye ile ABD arasındaki askeri-sınai işbirliğini kaçınılmaz olarak etkileyecektir ve buna F-35'ler de dâhil" ifadesini kullandı.

Türkiye'yi "önemli bir müttefik ve ortak" sözleriyle niteleyen Mitchell, iki ülkenin istihbarat ve diğer alanlarda yakın bir şekilde çalışmasını överken, S-400 alımlarının ise işleri karıştırma ihtimali barındırdığını kaydetti.

Müsteşar Yardımcısı ayrıca Trump yönetiminin, ABD Kongresi'nin onayı olmadan da gerekirse F-35'lerin Türkiye'ye transferine engel olabileceğini söyledi.

Kısaca CAATSA olarak bilinen ve "Yaptırımlar Aracılığıyla Amerika'nın Rakiplerine Karşılık Vermek" isimli yaptırım yasaları Rusya'nın yanı sıra, İran ve Kuzey Kore'nin savunma sanayilerini ve onlarla iş yapan birey ve şirketleri hedef alıyor.

Teslimat günü Senato'dan girişim

Türkiye'nin ABD'den satın almayı planladığı 100 adet F-35 savaş uçağının ilki geçen hafta Perşembe günü Teksas eyaletinin Forth Worth kentinde düzenlenen bir tören ile teslim edilmişti. İkinci uçağın da önümüzdeki günlerde teslim edilmesi bekleniyor.

İlk aşamada ABD sınırları içinde kalacak ve Türkiye'den giden pilotlara ve teknik ekibe gerekli eğitimlerin verilmesi için Arizona eyaletindeki Luke Hava Kuvvetleri Üssü'ne konuşlandırılacak olan uçakların Türkiye'ye gönderilmemesi için ise ABD Senatosu aynı gün yeni bir hamle yapmıştı.

ABD Dışişleri Bakanlığı ve dış yardımların 2019 bütçesinin belirlendiği tasarıya bir ekleme yapan Senato Tahsisat Komitesi, Türkiye'nin satın almayı planladığı uçakların transferinin gerçekleştirilmesi için Rusya'dan yapılacak S-400 alımından vazgeçilmesi şartı getirmişti.

Komite, ayrıca ABD Dışişleri Bakanı'ndan Türkiye'nin Rusya ile yaptığı S-400 anlaşmasını iptal ettiği yönünde teyit geldiği takdirde F-35'lerin transferine izin verilmesini önermişti.

ABD Kongresi'ndeki engelleme süreci

ABD Kongresi'nin üst kanadı Senato ve alt kanadı Temsilciler Meclisi, F-35 uçaklarının Türkiye'ye transferinin engellenmesi için geçtiğimiz haftalarda bir takım girişimlerde bulunmuştu.

Geçen hafta başında Senato'dan geçen bir tasarıda, Türkiye'nin Rusya'dan satın almayı planladığı S-400 hava savunma sistemleri ve ABD'li papaz Andrew Brunson'ın tutukluluğu dolayısıyla Ankara'nın F-35 programından çıkarılması talep ediliyor.

Tasarının benzer bir versiyonu da geçen ay Temsilciler Meclisi'nde kabul edilmişti. ABD'nin yılık savunma stratejisinin çerçevesini belirleyen ve Ulusal Yetkilendirme Yasası (NDAA) olarak bilinen düzenleme Kongre'nin her iki kanadındaki ilgili komitelerde hâlen görüşme aşamasında.

Her iki kanattan Kongre üyelerinin üzerinde anlaşacağı nihai metin daha sonra ABD Başkanı Donald Trump'ın onayına sunulacak. Nihai versiyonda Senato'dan geçen yaptırımların yer alması ve bu metnin Trump tarafından onaylanması hâlinde, Türkiye F-35 programından çıkarılacak ve o ana kadar teslim edilen uçakların ABD topraklarından Türkiye'ye götürülmesi engellenecek. Ayrıca uçakların F-35 programı kapsamında Türkiye'de yapılan tüm parçaları da yeni üretilecek jetlerde yer almayacak.

Türkiye, günümüz teknolojisine sahip radarların birçoğuna yakalanmama özelliği bulunan ve askeri terminolojide "Beşinci Nesil Jet Avcı Uçağı" olarak geçen F-35 projesine 2002 yılında 175 milyon dolarlık bir katkı yapma taahhüdüyle dâhil olmuştu.

DW,rtr/ÇÖ,BK

© Deutsche Welle Türkçe