Haşhaştan vazgeçemiyorlar

Afganistan’ın güneyinde, Pakistan sınırındaki Helmand vilayetinde olduğu kadar hiçbir yerde haşhaş ekimi yapılmıyor. Bu vilayetteki hemen her çiftçi haşhaş ekiyor ve bu bitkiden afyon ve daha sonra da esrar ham maddesi kazanılıyor. Ve bunun çok kârlı bir iş olduğu belirtiliyor. Geçen yıl itibarıyla afyon üretiminin yüzde 133’lük inanılmaz bir artış göstererek, 1 milyar 400 milyon Amerikan doları gelir sağladığına dikkat çekiliyor. Bu meblağ, Afganistan’ın brüt yurtiçi gayri safi hasılasının yaklaşık yüzde 10’una tekabül ediyor. Bundan çiftçilerin payına ise aşağı yukarı 800 milyon dolar düşüyor, bu da her bir çiftçi ailesi için yaklaşık 10 bin dolar anlamına geliyor.

Bu, başka bir geliri olmayan yoksul çiftçiler için büyük bir para. Bir çiftçi şunları söylüyor: "Çok masrafımız oluyor. Sadece enerji için bile çok para harcıyoruz. Üretim devam ederken ortaya çıkan masrafları karşılamamız ancak haşhaş ekimi ile mümkün."

Haşhaş ekiminin avantajları

Buğday ya da pirinç gibi başka zirai ürün satışları, Afgan çiftçilerin ailelerini geçindirmek için yeterli olmuyor. İktisatçı Seyfeddin Seyhun, afyon ekiminin bu çiftçiler açısından birkaç avantajı olduğunu belirtiyor: "Afyon ekimi yapanların, ürünümüz satılır mı, satılmaz mı diye bir derdi olmuyor. Afyon tacirleri, her çiftçiye ürününü iyi bir fiyata satın alacağı garantisi veriyor. Çoğu kez de para peşin ödeniyor."

"Yerel Polis" uyuşturucu mafyası ile baş edemiyor

İktisatçı Seyhun, ‘tarım işçileri için bundan daha iyi şartlar olamaz’ diyor ve yeterli sayıda denetleme memuru olamaması dolayısıyla bu çiftçilerin afyon ektikleri için cezayi takibata uğrama gibi bir korkuları da olmadığına işaret ediyor. Seyhun, afyonun çoğunlukla Helmand vilayetinin dış bölgelerinde ekildiğini, bu yüzden de vilayet hükümetinin "yerel polis" adı verilen, silah donanımları kötü olan, kötü organize olmuş bu güvenlik birimlerine başvuruyorlar. Bunlar da haliyle uyuşturucu mafyası ile baş edemiyor.

Afgan eroini tüm dünyaya gidiyor

Afyon hasatı, Afganistan-Pakistan sınırında, ücra köşelerdeki çok sayıdaki köyde, çoğunlukla da ufak “eroin mutfakları”nda işleniyor ve kiloluk torbalarda ihraç ediliyor. Böylece Afgan eroini Pakistan, İran ve Orta Asya üzerinden tüm dünyaya, özellikle de Rusya ve Avrupa’ya, Kuzey Amerika’ya, Afrika ve Çin’e sevk edilmiş oluyor.

Uyuşturucu mafyası ile mücadele başarısız

Afgan hükümeti ise uyuşturucu mafyası ile mücadelenin başarısız kaldığını gerçi resmen onaylıyor ama, başarısızlığa uğrayan uyuşturucularla mücadele politikalarının sorumluluğunu da hiçbir resmi daire üstlenmeye yanaşmıyor. Kabil hükümeti, vilayet hükümetlerinden, sorumluluklarını yerine getirmesini talep ediyor. Ancak Helmand vilayeti valisi Gulab Mangal, merkezî hükümetin taleplerini pek anlayamadığını ima ediyor: "Bizden çok şey isteniyor. Bizim sınırları kontrol etmemiz mümkün değil. Ama bu sınırların kontrol edilmesi gerekli ki, uyuşturucu tacirleri sınırdan kaçamasınlar. Biz tek başımıza bu güçlü uyuşturucu mafyasına karşı mücadele yürütemeyiz."

Ayrıca vilayet valisi Mangal, batılı ülkelerde afyon ve esrar piyasası bulunduğu müddetçe, çiftçilerin de ne yapıp yapıp haşhaş ekeceklerini sözlerine ekliyor ve uluslararası topluluktan daha fazla yardım talep ediyor. Bu yetki kargaşasından ise iyi organize olmuş olan uyuşturucu mafyası yararlanıyor. Uyuşturucu mafyasının gelirleri ve gücü yıldan yıla artıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Ratbil Shamel / Çeviri: Çelik Akpınar

Editör: Ahmet Günaltay