Afganistan: ABD 20 sene sonra resmen çekiliyor

Amerika Birleşik Devletleri (ABD), daha önce planlandığı gibi askerlerini 31 Ağustos Salı günü Afganistan’dan çekiyor. Konuyla ilgili açıklama yapan Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, ülkede kalan son birliklerin beklendiği gibi Salı günü Afganistan'dan ayrılacağını açıkladı. Kirby, çekilme saatine ilişkin bir bilgi vermedi. Açıklamasında söz konusu son tahliyelerin çok tehlikeli olduğunu tekrarlayan Kirby, "Bölgedeki komutanlar, birliklerimizin hak ettiği güvenliği sunacak donanıma sahiptir" diye konuştu.

Beyaz Saray'dan pazartesi günü yapılan açıklamada, son 24 saat içinde bin 200 kişinin daha tahliye edildiği belirtildi. Tümgeneral Hank Taylor, Temmuz ayından bu yana 5 bin 400'ü Amerikalı olmak üzere 122 bin'den fazla kişinin Kabil'den tahliye edildiğini söyledi.

Beş roket saldırısı

Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı ve çevresinde son günlerde çok sayıda terör saldırısı düzenlendi. Taliban'ı ılımlı bulan başka terör gruplarının düzenlediği belirtilen intihar saldırılarında, farklı kaynakların bildirdiğine göre 85-200 dolayında kişi hayatını kaybetti. 26 Ağustos’ta düzenlenen ve 13 Amerikan askerinin hayatını kaybettiği saldırıyı IŞİD’in bölgedeki kolu IŞİD-K olarak bilinen IŞİD-Horasan üstlenmişti.

ABD’li yetkililer, son tahliyelerin yapıldığı Kabil havalimanına beş roket saldırısı düzenlendiğini doğruladı. Tuğgeneral William Taylor, roketlerden üçünün havalimanı dışına düştüğünü, birinin roketsavar sistemi tarafından yakalandığı ve etkisiz hale getirildiğini aktardı. Sonuncusunun da personel veya misyona olumsuz etkisi olmadan düştüğünü açıkladı. Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby de bir soru üzerine, bu roketin havalimanı sınırları içine düştüğünü kaydetti.

Çekilme kararı 2020’de alındı

2020 yılı şubat ayında dönemin ABD Başkanı Donald Trump, Doha'da Taliban ile ülkesinin Afganistan’dan çekilmesine ilişkin mutabakat sağlamıştı. Daha sonra göreve gelen Demokrat Başkan Joe Biden de 31 Ağustos tarihinde resmi çekilmenin tamamlanacağını duyurmuştu.

Ancak onlarca yıldır NATO ve uluslararası güçlerin eğitim, askeri teçhizat ve donanım verdiği yüzbinlerce kişilik Afgan ordusu çekilmenin başlamasıyla ilerleyişe geçen Taliban'a direnmemiş, Taliban da hızla ülkede kontrolü ele almıştı. Batı’nın desteklediği Kabil hükümeti de hızla çökmüştü. Taliban'ın hızlı ilerleyişini Batılı istihbaratalar ve Almanya’nın da aralarında bulunduğu Batılı hükümetlerin öngörememeleri yoğun tartışmalara neden olmuş, özellikle kendi ve yerli personellerinin tahliyesi konusunda kısa vadeli ve riskli misyonlar başlamıştı. Batılı ülkeler misyonlarını birkaç gün önce sonlandırmış, böylece Kabil Havalimanı’nda güvenliği sağlayan ABD'li ve Türk askerlerin de toparlanıp tahliyesi için zaman kalması gerektiği belirtilmişti.

Taliban'ın hızlı ilerleyişi karşısında Batılı ülkeler büyükelçilik ve sivil personelini ve birlikte çalıştığı Afganları tahliye etmeye çalıştıysa da olağanüstü güvenlik tedbirleri altında sınırlı yürütülen misyonlarda çok sınırlı sayıda hak savunucusunun ülkeden çıkması sağlanabildi.

Merkel Macron ile görüştü

Almanya Başbakanı Angela Merkel, Afganistan krizi nedeniyle İsrail’e hafta sonu yapmayı planladığı geziyi iptal ederek Afganistan konusunda yoğun diplomasiye başladı. Merkel son olarak bugün Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüştü. Görüşmenin ana konusunu, ABD güçlerinin çekileceği 31 Ağustos sonrasında da Batı ülkelerine çalışan Afganlar ve aileleri ile korunmaya muhtaç konumundaki hak savunucularının ülkeden tahliyesinin yer aldığı bildiriliyor.

Alman Hükümeti Sözcüsü Steffen Seibert, iki liderin ülkeden tahliyelerde uluslararası toplumun kendi arasında yakın iş birliği içinde hareket etmesinin büyük aciliyet arz ettiği noktasında hemfikir olduklarını belirtti. Merkel ve Macron’un ayrıca, insani yardım ve temel ihtiyaçların sağlanması konusunda hem Afganistan sınırları içinde göçmen konumuna düşenlere, hem de ülkeyi terk edip de bölgede kalanlara destekte Birleşmiş Milletler’e büyük ve acil görev düştüğü noktasında aynı görüşte oldukları vurgulandı.

Almanya Başbakanı Merkel, yarın da Avusturyalı mevkidaşı Sebastian Kurz'u Berlin'de kabul edecek. İki liderin görüşmesinin merkezinde ikili ilişkiler dışında yine Afganistan olduğu açıklandı. Avusturya'daki Kurz hükümeti, Afgan göçmen almayı reddediyor.

AFP,dpa/ETO,BÖ

© Deutsche Welle Türkçe