Afganistan'da özel güvenliğe yasak

Batı bir kez daha, özel güvenlik servislerini yasaklayan Afganistan Devlet Başkanı'nın güvenilir bir ortak olup olamayacağını sorguluyor. Karzai ise kararını savunanarak, "Beş yıl önce bu problemin farkına varmıştık. Üç buçuk yıl önce Birleşmiş Milletler ve müttefiklerimizin temsilcileri ile konuyu görüştük. Bu şirketlerin güvensizlik doğurduğunu, bomba yerleştirdiğini, halkın huzurunu kaçırdığını anlattık” diye konuşuyor.

Kanun tanımıyorlar

Afganistan’daki yerli ve yabancı güvenlik şirketlerinden bazılarının ruhsatı bile yok. Hiçbiri resmî makamlara hesap vermek zorunda değil. Sivilleri öldürmeleri ve insan haklarını ihlâl etmeleri karşılıksız kaldı. Afganların öfkesi büyüyor. WikiLeaks adlı internet platformunun Irak’taki özel güvenlik şirketlerinin marifetleriyle ilgili olarak yayınladığı gizli Amerikan belgeleri öfkeyi daha da artırıyor.

Karzai’nin yasaklama kararıyla kamuoyu nezdinde puan toplamayı amaçladığı tahmin ediliyor. Yasak iki ay sonra, 17 Aralık'ta yürürlüğe girecek. Kâbil’li askerî uzman Azadullah Valvalgi, hükümetin kararı uygulayamama ihtimalinden endişe ediyor. Valvalgi, "Bütün güvenlik şirketleri kapatılırsa, 40 bin kişilik açık nasıl doldurulacak? Bu durumda Afgan hükümeti asker kullanmak zorunda kalır. 40 bin ek askere nasıl maaş ödenecek? Özel güvenlik görevlileri ortalama 400 dolar maaş alıyor” diye konuşuyor.

Devlet başkanlığı sözcüsü Vahit Ömer ise durumun sanıldığı kadar vahim olmadığını söylüyor. Ömer, yakında güvenlik mensuplarının yeteneklerine göre başka işlerle görevlendirileceğini belirtiyor.

Güvenlik güçlerinin Taliban'la ilişkisi olduğu suçlaması

Yabancı diplomatlar tarafından, Afgan güvenlik güçlerinde yolsuzluğun yaygın olduğu, yeterli eğitilmedikleri ve Taliban ile şüpheli ilişkiler içinde oldukları belirtiliyor. Protesto notaları sonuçsuz kalmadı ve yabancı elçiliklerle NATO destek noktalarında özel güvenlik şirketlerinin görevlendirilmesine izin çıktı. Özel yardım kuruluşları ise korumasız kalmaktan çekindikleri için Afganistan’ı terk edebileceklerini duyurdu.

Berlin’deki Bilim ve Siyaset Vakfı uzmanlarından Markus Kaim, Karzai yönetiminin özel güvenlik şirketlerine sırt çevirmesini anlayışla karşılıyor. Kaim, "Bunun anlamı, Afganistan’daki kuvvet tekelinin devlete geçmesidir. Almanya’da da polis ve ordudan başka silahlı özel servislerin görev yapmasını herhalde kimse istemez" diye konuşuyor.

Güvenlik boşluğu doğacak

Afganistan hükümeti ve yabancı müttefikleri silahlı kuvvetlerin eğitiminde açık verdikleri için ülkede güvenlik boşluğu doğuyor. Irak’ta olduğu gibi Afganistan’da da hemen hiç denetlenmeyen kârlı bir güvenlik piyasası oluştu. Özel güvenlik öncelikle Amerikan ve NATO birlikleriyle Birleşmiş Milletler, elçilikler, yardım kuruluşları ve danışmanlık şirketleri hesabına çalışıyor. Afganistan’da 26 bin personelli 50 kadar özel güvenlik şirketi bulunduğu belirtiliyor. Yabancı uzmanlar ise güvenlik şirketlerinin bu ülkede en az 40 bin kişi çalıştırdığını tahmin ediyorlar.

Sonradan adını değiştiren Blackwater adlı Amerikan güvenlik şirketinin görevlileri 2007 yılında Bağdat’ta eşlik ettikleri bir konvoyu saldırıdan koruma gerekçesiyle 17 masum sivili öldürmüştü. Amerikan Senatosu da geçenlerde Amerikan para yardımlarının kısmen militan aşiret reisleri ile asilerin eline geçtiğine dair bir rapor yayınlamıştı. Amerikan yönetimi hesabına çalışan güvenlik şirketlerinin, Afganistan’daki konvoyların saldırıya uğramaması için bölgenin hakimlerine haraç verdiği ortaya çıkmıştı.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Martin Gerner / Nabila Karimi-Alekozai/ Waslat Hasrat-Nazimi / Çeviren: Ahmet Günaltay

Editör: Murat Çelikkafa