Afganistan‘ın “Banksyleri“ Kâbil’i fethediyor

"Afganistan’ın Banksylerinin“ seçtiği yerler, zengin ve güçlülerin duvarları. Sanatçıların resimleri, neredeyse kırk yıldır süren savaşın yarattığı toplumsal sorunları konu alıyor.

Vatandaşlar, asıl isimleri ArtLords (Sanat Ağaları) olan “Afganistan’ın Banksylerine“ sanatlarını icra ederken yardım ediyor. Sanat Ağaları ismi, Afganistan toplumunda hâlen önemli rol oynayan savaş ağalarına atıfta bulunuyor.

ArtLords’un eserlerinde çoğu kocaman insan gözleri sergiliyor. Bu graffitiler, yanından geçen yayaların ve sürücülerin ilgisini çekiyor. Bazılarının verdiği mesaj, yolsuzluğun ne Tanrı’dan ne de halktan gizlenebileceği. Transparency International’a göre Afganistan dünyanın en yozlaşmış ülkeleri arasında.

Bir genç, “Yeni araba için parayı nereden buldun baba?“ diye soruyor. Projeyi başlatan Omaid Sharifi, “Amacımız, Afganları bazı şeyleri sorgulamaya teşvik etmek“ diyor. Grup, ilk resimlerini, proje finansmanı açısından yozlaşmışlığı bilinen Afgan Eğitim Bakanlığı’nın duvarlarına yapmış.

2015’te Avrupa’ya gelen her beş mülteciden biri, Afgan. 2014’ün sonunda uluslararası güçlerin ülkeyi terk etmesiyle Afganistan’daki durum ciddi düzeyde kötüleşti. Radikal İslamcı örgüt Taliban’ın saldırıları o günden beri artış gösterdi.

Avrupa Birliği ve Afgan hükümeti, Ekim’de yeni bir mülteci anlaşması imzaladı. Afganistan bu anlaşmayla sınırsız sayıda mülteciyi geri alma sözü verdi. Buna karşılık, Batı, ülkeye dört milyarın euronun üzerinde kalkınma yardımı yapmayı taahhüt etti.

Afgan ekonomisi geçtiğimiz yıllarda neredeyse tamamen uluslararası güçler sayesinde büyümüştü. Yabancı güçlerin ülkeyi terk etmesiyle ekonomi ciddi bir zarar gördü. Dünya Bankası verilerine göre Afgan ekonomisi 2015 yılında sadece yüzde 1 buçuk büyüyebildi.

Afganistan’daki okur-yazarlık oranı dünyadaki en düşük oranlardan biri. UNESCO’nun tahminlerine göre, yalnızca her üç yetişkin Afgan’dan biri okuma yazma biliyor. Nitekim ülkenin eğitim sistemi paramparça olmuş durumda. Afganistan‘da okul binası, kalifiye öğretmen ve ders kitabı bağlamında ciddi bir eksiklik yaşanıyor.