Akıllı üretimde veri güvenliği sorunu

Yarının akıllı üretimi, akıllı bir işbirliğini öngörüyor. Yani küresel çaptaki tüm makinelerin kesintisiz bir haberleşme ağında olmasını. 3 bin 400 undesilyon parça, makine ve aracın yeni internet standardı IPv6 (Internet Protokol sürüm 6) ile birbirine bağlanması öngörülüyor. Undesilyonun, sonunda 36 sıfır bulunan bir rakam anlamına geldiği düşünülürse bahsedilen miktar dehşet verici. Teknoloji henüz o kıvama gelmedi ancak bilişim ve makine mühendisliği giderek iç içe geçiyor. İnternete bağlantı sayesinde üretim odaklı ekonomi, yavaş yavaş bir veri ekonomisi oluşturuyor.

Vantilatör ve motor üretimi yapan ebm-papst Grubu’nun ArGe sorumlusu Bruno Lindl, şöyle bir örnek veriyor: " Ürünlerimizi öyle bir donatmamız gerekiyor ki, bütün makinelerin bağlı olduğu bir bina yönetim sisteminde motor, soğutma ve ihtiyaç duyulan daha ne varsa ona cevap vermesi gerekiyor. Bunun içinde bir ara birimin olması şart, hem de çift yönlü bilgi akışı sağlayan bir ara yüzün. Yani sistemin sadece emirleri tanıması yeterli değil, aynı zamanda hangi aşamaya ulaşıldığı ya da işleyişte bir anormallik olup olmadığı gibi bir geri bildirimde bulunması gerekiyor."

Müşteri verilerinin güvenliği

Firma ile müşteri arasındaki sınırları kaldıran geniş kapsamlı bir veri alışverişi. Ve kim makinenin gönderdiği verileri okumasını biliyorsa üretime dair bir fikir edinebilir ve işletmenin sırlarına erişim sağlayabilir. Alman Elektroteknik ve Elektronik Endüstrisi Birliği Başkanı Michael Ziesemer, işte tam da bunun, dijitalleştirilen ekonominin temelini oluşturduğunu kaydediyor. Ziesemer, şunları ekliyor. "Endüstri 4.0 demek, işletme verileri ile bir şeyler yapmak demek. Bunlar makinenin bir aynasıdır. Yani makinenin özellikleri, nasıl üretildiği, hangi dayanıklık aşamasında olduğu gibi bilgileri yansıtır. Burada işletme ekonomisi bakımından bir kullanım söz konusu ama ben bunu başka bir yöne de kanalize edebilirim. Örneğin veri analizi yapan bir yazılım ile bu işletme verilerine ulaşıp bundan çıkar sağlayabilirim."

Bir firma, henüz güvenli bir alandan oluşuyor. Yani firmanın yapı kompleksinin mekansal sınırları, çitleri ve bekçisi bulunabiliyor. Firmanın patent ve marka hakları ile fikri mülkiyeti korunuyor. Ancak dijital dünyada dışarısı-içerisi gibi bir ayrım yok. Analog zamanın güvenlik mimarisi, dijital dünyada işe yaramıyor. Belki işletmelere ait veriler koruma altına alınabilir. Peki ya müşteri verileri?

"Yeni düzenlemelere ihtiyaç hızla artıyor"

Alman Sanayiciler Birliği Başkanı Ulrich Grillo, kullanıcı profiline ilişkin toplanan verilerin giderek önem kazandığını vurguluyor ve şunları kaydediyor: "Örneğin otomobil kullanırken ortaya çıkan ve hem sürücünün hem de aracın durumuna ilişkin önemli bilgiler ileten makinelerin verileri acaba nasıl korunuyor? Bu bilgiler kimin hizmetine sunuluyor ve bunlar da acaba işletme sırları olarak kabul ediliyor mu? Sizce burada yeni bir tüketiciyi koruma düzenlemesine ihtiyacımız yok mu?"

Birçok kişi tarafından "evet" diye yanıtlanacak bir soru. Ancak bilgileri dünyaya yayan sunucular ve bulut teknolojisi nedeniyle ulusal bir düzenleme yapmak mümkün olmuyor. AB çapında ise üye ülkelerin ortak bir patent hakkı konusunda bile bir uzlaşmaya varması için 40 yıl gerekti. 2015 yılı sonuna kadar Brüksel’de bir Avrupa Veri Güvenliği Yönergesi’nde uzlaşılması hedefleniyor. Ancak bu yönerge sadece kişisel verilerin özel şirketler ve kamu kurumları tarafından korunmasını öngörüyor. Makinelerin ürettiği verilerin güvenliğine ilişkin tartışmalar ise henüz yeni başlıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Sabine Kinkartz