Alman futbolunda kadına karşı cinsel şiddet

Lena senelerdir futbol maçlarına gidiyor. Bir cumartesi günü arkadaşlarıyla birlikte tribündeki yerini aldıktan, biralarını içip sohbet etmeye başladıktan sonra birisinin sırtına dokunduğunu hissediyor. İlk başta arka sıradakinin yanlış bir hareket yaptığını ve o sebepten kendisine çarptığını düşünüyor.

Ancak Lena ikinci defa ve hatta üçüncü defa daha elle rahatsız ediliyor. Artık ne olduğu açık bir hale geliyor. Lena, kimin bunu yaptığını bilmediğini ama arkasında oturan bir grup erkek taraftara "Yeter artık, yapmayın!" diye bağırdığını söylüyor.

Lena’nın bağırdığı erkek grubundan birisi "olay çıkarttığı" için Lena’yla dalga geçiyor. Diğerleri ise hiç oralı olmayıp pasif kalmayı tercih ediyor. Lena taciz edildiğini herkesin duyabileceği bir şekilde ifade ettiği halde kendi arkadaşları haricinde tribündeki kimse ona destek olmuyor. Hatta bazıları parmaklarıyla Lena’yı gösterip gülüyorlar.

"Çok zordu. Bütün spot ışıkları bana dönmüş gibiydi. Kendimi öfkeli ve yaralanmış hissettim" diyor Lena. Aslında bu onun gerçek adı değil, bizden haber için gerçek isminin kullanılmamasını rica ediyor. Lena, maç sonrasında yaşadıklarını internette paylaşıyor. Aldığı yanıtların çoğu iyi niyetli olsa da Lena’nın yaşadıklarının gerçek olup olmadığını, kendisinin bu durumu abartıp abartmadığını sorgulayan yanıtlar da alıyor.

Resmi bir veri yok

Lena’ya bu tarz olayların futbol maçlarında ne sıklıkla yaşandığını sorduğumuzda bize olumsuz bir tablo çiziyor. "Ben bütün kadınlar için konuşamam, sadece kendi arkadaş çevrem adına konuşabilirim. Ve futbol maçlarını stadyumda izleyen tanıdığım bütün kadınlar en azından birer defa cinsiyetçiliğin bir çeşidini yaşadı" diyor Lena.

Almanya’da futbol ile bağlantılı cinsel taciz olaylarına dair bir rakam bulunmuyor. Almanya’da spor ile ilgili suçların kaydedilmesinden sorumlu emniyet müdürlüğü her sene bir rapor yayınlıyor. Bu raporda adam yaralamadan vandalizme, hatta patlayıcı madde bulundurma suçlarına kadar geniş bir alanda işlenen suçlar hakkında veriler bulunabiliyorken, cinsel şiddet vakaları listede yer almıyor.

Cinsiyetçilik ve Cinsel Şiddete Karşı Ağ’ın üyelerinden Antje Grabenhorst, kadınların normalde ne kadar cinsel ayrımcılık ve cinsel şiddet yaşadığına dair genel veriler nedeniyle, kadınların bunları futbolda da yaşadıkları sonucunu çıkartmanın yerinde bir varsayım olacağını belirtiyor. Bu ağ, kadın futbol taraftarları ile Almanya genelinde pedagojik taraftar projelerinde çalışanların oluşturduğu bir kollektif. Almanya genelindeki veriler, Almanya’daki her üç kadından birinin hayatı boyunca en az bir defa bedensel veya cinsel şiddet gördüğünü gösteriyor.

Werder Bremen taraftarı olan Grabenhorst’a göre futbol, "klasik bir erkekliğin yaşandığı kapalı bir sistem" ve o sebepten statlarda cinsel tacizin çok daha fazla ciddiye alınması gerekiyor. "Ben de bunu yaşadım ve bunu yaşayan birçok kadının hikayesini dinledim" diyor Grabenhorst. Cinsel ayrımcılık ve cinsel şiddetin fiziksel olarak kişisel sınırların aşılmasından tecavüze kadar geniş bir yelpazede gerçekleşebileceğinden bahsediyor.

Mahkeme kararı kadınların "şevkini kırıyor"

Nisan 2018’de dikkat çekici bir olay yaşanıyor. İçinde 750 kadar Borussia Mönchengladbach taraftarının olduğu özel tren Bayern Münih ile oynadıkları maç sonrasında Münih’ten geri dönerken polis trende cinsel taciz yaşandığına dair bir ihbar alıyor. Polis treni yol üstünde durduruyor ve şüpheli şahsı gözaltına alıyor. Görgü tanıkları polise 19 yaşındaki bir kadının tren tuvaletinin önünde durduğunu, bütün vücudunun titrediğini ve doğru düzgün yürüyemediğini söylüyor. 19 yaşındaki kadın polise tecavüze uğradığını ifade ediyor.

Mahkemede hem kadının hem de tecavüzle suçlanan 31 yaşındaki adamın alkol aldığı, özellikle kadının "çok" alkol aldığı belirtiliyor. Yine mahkemede kadın ile erkeğin ilk önce öpüştüğü, ardından birlikte tuvalete gittikleri ifade ediliyor. Kadın, mahkemede erkekle ilk kontağı kendisinin kurduğunu söylüyor, ancak onunla cinsel ilişkiye girme konusunda rızasının olmadığını belirtiyor.

Mahkeme, zanlıyı tecavüz ve trendeki başka bir taraftarı ağır yaralamak suçlarından suçlu buluyor ve 3 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırıyor. Temyiz sürecinde karar değiştiriliyor ve 31 yaşındaki erkek tecavüz suçundan aklanıyor. Temyiz kararında "Kadının erkekle cinsel birliktelik yaşamak istemediği açık değildi" deniliyor.

Cinsiyetçilik ve Cinsel Şiddete Karşı Ağ’dan Grabenhorst, bu kararın cinsel şiddet mağdurlarının "şevkini kırdığını ve güvenlik hissini eksilttiğini" belirtiyor. Cinsel şiddetten etkilenenlerin çoğu, polise gitmenin zaten bir fark yaratacağına inanmıyor.

Grabenhorst, "Bu karar, mağdur kadın için zor. Kadın bütün süreci sonuna kadar götürüyor, polise verdiği ifadede erkeğe 'hayır' dediğini belirtiyor ve mahkeme ilk etapta bu yönde karar alıyor" diyor.

Futbolda yaşanan cinsel taciz olaylarına karşı eylem planı

Cinsiyetçilik ve Cinsel Şiddete Karşı Ağ, Kasım 2019’da futbolla bağlantılı olarak cinsel tacizle baş etme eylem planı yayınlıyor. Mağdurları desteklemeye odaklanan plan, kulüplerin, derneklerin, yetkililerin ve taraftarların bu tür olaylarda nasıl davranmaları gerektiği konusunda öneriler sunuyor. Grabenhorst, planlarının temelini cinsel şiddete uğrayanların oluşturduğunu "Biz onlara inanıyoruz" diyerek belirtiyor.

Grabenhorst, cinsel tacize uğrayanların çoğu zaman nereye başvurmaları gerektiğini ve kimin onlara destek olacağını bilmediğini söylüyor. Konunun tabulaştırılmaması gerektiğinden bahseden Grabenhorst, "Bu konu hakkında açıkça konuşmak önemli" diyor.

Almanya’daki birçok dernek konuyla ilgili önlem almaya başladı. Fortuna Düsseldorf takımı Ocak 2019’da kadınlar için bir hat kurduklarını açıklarken, ikinci lig takımlarından Darmstadt 98 de cinsel şiddet yaşamaları durumunda kadın taraftarların gidebileceği bir hizmet noktası kurdu.

"Taciz konusu açıkça konuşulmalı"

Borussia Dortmund futbol takımı stadyumlarına, kendilerini "tehdit altında veya taciz ediliyor gibi hisseden" insanların kullanması için Panama adında bir koruma odası kurmayı planlıyor ve statta tabelalarla bu odanın yeri açık bir şekilde belirtilecek.

Bu önlemler olumlu ancak Grabenhorst’a göre futbolda cinsel tacizle baş etmek için yapılması gereken daha birçok iş var. Grabenhorst, "Sadece cinsel tacize uğrayanlar değil, ne zaman ki herkes bu konu hakkında konuşur, işte o zaman bir şeyler değişmeye başlar" diyor.

Futbol maçı sırasında taciz edilen Lena da bu konuya katılıyor ve ekliyor: "Cinsel taciz hakkında konuşan kadınların sosyal medyada nasıl saldırıya uğradığına ve kaç cinsiyetçi yorum aldıklarına bakınca, bunun bu sorunun hâlâ ciddiye alınmadığının bir işareti olduğunu düşünüyorum."

Felix Tamsut

© Deutsche Welle Türkçe