Alman milletvekillerinin yan gelirlerine neşter

Hristiyan Demokrat Birlik Genel Sekreteri Laurenz Meyer ile Alman Sosyal Demokrat Parti milletvekili Jann-Peter Jansen, artık çalışmadıkları halde yıllarca eski işverenlerinden para aldıkları için görevlerinden ayrılmak zorunda kaldılar. Alman Parlamentosu şimdi, milletvekillerinin yan gelirlerini daha sıkı denetleyici ne gibi kararlar alınabileceğini görüşüyor.

Aslında temel kural şu: Almanya’da milletin hiçbir vekili karşılıksız para kabul edemez. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin 1975 yılında koyduğu bu kural havada kaldı. Aşağı Saksonya dışındaki eyaletlerde karşılıksız maddi destek alan milletvekillerine herhangi bir yaptırım uygulanmıyor. Önümüzdeki haftalarda bu kurala geçerlilik kazandırmak ve milletvekillerinin meslek ve gelirleri hakkında beyanda bulunmalarını sağlamak için neler yapılabileceği tartışılacak.

“Yasa açıklığa kavuşturulmalı”

Hristiyan Demokrat Birlik Kuzey Ren Vestfalya Eyalet teşkilatı Başkanı Jürgen Rüttgers, milletvekilliği yasasının açıklığa kavuşturulması gereken yanları bulunduğunu söylüyor. Hangi gelirin yasa kapsamına girdiğini ya da girmediğini anlamanın mümkün olmadığını belirten Rüttgers, “Yeşillerin yasa önerisinde, serbest meslek ya da özel sektör kuruluşlarıyla bağlantıdan kaynaklananları hariç her türlü yan gelirin men edilmesi isteniyor. Bana göre, neyin yasal, neyin yasak olduğu açık seçik kanunda yer almalıdır” diyor.

Yasalara göre Alman milletvekilleri mesleklerini ve varsa özel şirketlerin yönetim ve denetleme kurullarındaki görevlerini beyan etmeleri gerekiyor. Serbest meslek sahibi olarak elde edilen geliri açıklama şartı bulunmuyor. 601 parlamenterin dörtte biri milletvekilliği dışında da iş yapıyor. Bu yasak değil. Ama bunun meclis başkanlığına bildirilmemesi yasak. Yan gelirin ne kadar olduğunu açıklama mecburiyeti de yok.

Danışmanlık hizmetleri

Hukukçular bu nedenle çıkar temsilciliği ile rüşvetle iş görme arasındaki sınırı belirlemenin zorlaştığını söylüyorlar. Profesör Herbert von Arnim hizmetin niteliği ve maddi karşılığı hakkında bilgi verme mecburiyeti bulunmayan danışmanlık hizmetlerinin önemli bir sorun oluşturduğunu söylüyor:

“Helmut Kohl başbakanlığı kaybettikten sonra medya patronu Kirch’ten yılda 600 bin Mark danışmanlık ücreti alıyordu. Ama kime danışmanlık yaptığını ve karşılığında ne aldığını açıklama mecburiyeti yoktu. Bütün bunlar Kirch iflas ettiği için ortaya çıktı. Bu paranın Kohl’e özel medyacılığı kollaması karşılığında verilmiş şükran bedeli olmadığını kim kanıtlayabilir?”

Profesör von Arnim, bu nedenle mutlak şeffaflıktan yana çıkıyor ve milletvekillerinin bütün gelirlerini kaynağıyla birlikte beyan etmelerini istiyor. Aksi takdirde, ülkenin selameti için çalışmakla özel bir şirketin çıkarına hizmet etmek arasındaki farkın anlaşılamayacağını belirten von Arnim, parlamenterlik dışındaki çalışmaların yasaklanmasını ise hatalı buluyor.

Thierse şeffaflık istiyor

Meclis Başkanı Wolfgang Thierse de şeffaflık istiyor. O da aynı nedenlerle milletvekilliği dışındaki mesleğin açıklanmasından yana çıkıyor, ama serbest meslek sahiplerini politikaya atılmaktan alıkoyacağı endişesiyle yan gelirin beyan edilmesini hoş karşılamıyor. Almanya Meclis Başkanı, parlamenter arasındaki oyun bozanlar hakkında yaptırım kararlaştırılmasından yana çıkıyor ve 5 yıl önce yürürlüğe girdiği halde bir türlü uygulanamayan uluslararası yolsuzlukla mücadele kurallarına geçerlilik kazandırılmasını talep ediyor.