Alman vatandaşlığına geçmenin dayanılmaz hafifliği

Köln’ün Porz semtinde sade bir bina. Gösterişsiz bir toplantı salonunda yaklaşık 10 kişi, Alman vatandaşlığı belgelerini alıyorlar. Rusya’dan gelen ve annesiyle birlikte vatandaşlığa geçen Katerina Birukova, bu kararı almakta zorlanmadıklarını anlatıyor:

"Geçen yıl çalışmaya başladım ve bazı bürokratik engellerle karşılaştım. Gelecek yıl ise üniversiteye gideceğim. Ben de oturdum, düşündüm ve Alman pasaportum olursa, her şeyin daha pürüzsüz olacağına karar verdim. Rus pasaportu yerine, Avrupa Birliği üyesi Almanya’nın pasaportuna sahip olmak iş seyahatlerini ve farklı ülkelerde çalışmayı da kolaylaştıracak.”

Yeni pasaport yeni perspektifler sunuyor

Oturum hakkının garantilenmesi ve memuriyet de dâhil olmak üzere tüm alanlarda çalışabilme rahatlığı. Bunlar ekonomik kriz dönemleri için önemli argümanlar. Avrupa Birliği içinde hareket serbestisi ve birlik üyesi olmayan birçok ülkeye de vizesiz seyahat imkanı, yeni vatandaşlara yeni perspektifler sunuyor. Ana-kız Birukova’nın akrabaları hâlâ Rusya’da yaşıyor. Birukova’ların Alman vatandaşlığına geçmiş olması aile birleşimini de kolaylaştıracak.

Yeni Almanların dörtte biri Türk kökenli

2010 yılında Alman vatandaşlığına geçenlerin yarıdan fazlası Avrupa’lı. Dörtte birine yakını Türk kökenli. Daha sonra Sırplar, Karadağlılar, Iraklılar ve Polonyalılar geliyor. Federal İstatistik Dairesi’nin Temmuz başında açıkladığı rakamlara göre, geçen yıl Alman vatandaşlığına geçenlerin yaklaşık yüzde 10’u Afrika, dörtte biri Asya kökenli.

Seçme ve seçilme hakkı

21 yaşındaki Aleksey Golinkin dokuz yıl önce Rusya’dan gelmiş. Kendisi için seçme ve seçilme hakkının önemli olduğunu belirten Golinkin, "İnsan burada yaşayınca, bir süre sonra burada olup bitenler hakkında verilen kararlarda da söz sahibi olmak istiyor.” diyor.

Alman vatandaşlığa geçerken dile getirilen gerekçelerden biri de, örneğin askerlik gibi, gelinen ülkedeki yükümlülüklerden kurtulmak olarak gösteriliyor.

Alman olmak kolay değil

Ancak vatandaşlığına geçmenin şartları da var. Bu şartlar, kendi geçimini sağlayabilmek, en az sekiz yıldır Almanya’da yaşıyor olmak, Almanca konuşabilmek ve Almanya’daki hukuksal ve toplumsal düzen hakkında yeterli bilgiye sahip olduğunu vatandaşlık sınavıyla kanıtlamak. Bu engeller bazılarının gözünü korkutuyor. 1995’te 300 bin ile rekor sayıda kişi Alman vatandaşlığına geçerken, 2005’teki yeni ve zorlu Göç Yasası’nın da etkisiyle bu sayı 2008’de 94 bine geriledi.

"Burada doğduk, burada yaşıyoruz."

Birçokları için, en büyük dezavantaj eski vatandaşlıktan vazgeçmek. Almanya’da yaşayan Türk kökenli Neşe Kasırga ise bu konuda gayet gerçekçi. "Bu gerçekten de bir dezavantaj mı, bilmiyorum." diyen Kasırga, "Ben Alman olmaya, Almanlığımın altını çizmeye hazırım. Burada doğduk ve burada yaşıyoruz.” şeklinde konuşuyor.

Neşe Kasırga, kıvançla vatandaşlık belgesini alıyor, yanında da bir Alman Anayasası. Belediye binasında yapılan törende yetkili Barbara Schwiesow, anayasa maddelerini okuyor ve yeni Alman vatandaşlarını, Almanlarla geldikleri ülkelerin vatandaşları arasında köprü görevi üstlenmeye çağırıyor.

Pasaportun rengi mi, ten tengi mi?

Peki, yeni vatandaşlığa geçenler, sonuçta pasaportun değil, tenlerinin renginin ve isimlerinin belirleyici olduğu yönündeki savlara ve Alman pasaportunun ayrımcılıktan korumadığı şeklindeki iddialara ne diyorlar? Fildişi Sahili’nden gelen Eveline-Danielle Pförtner, "Ben hep Afrikalı olarak kalacağım." diyor ve ekliyor: "Alman vatandaşlığını aldım ama sokaktaki insanlar, benim pasaportumun rengini bilmiyor ki. Zaten bilmelerine de gerek yok. Yasalar önünde hepimiz eşitiz. Hangi ülkeden olursak olalım, hepimize eşit davranılmalı.”

© Deutsche Welle Türkçe

Daphne Grathwohl / Çeviri: Aydın Üstünel

Editör: Ahmet Günaltay