Almanya ve Rusya'nın pahalı boru hattı

Rusya’nın Baltık Denizi kıyılarındaki Wyborg ile Almanya’nın Greifswald limanı arasındaki mesafe tam 1189 kilometre. Rus ve Alman hükümetlerinin ortak planları her iki kentin 2010 yılına kadar sualtı boru hattı ile birbirine bağlanmasını öngörüyor. Bu boru hattı sayesinde, batı Sibirya’nın doğal gaz yatakları Kaliningrad, Almanya ve İngiltere’ye bağlanacak.

Yılda 25 milyar metreküp kapasitteli boru hattının Almanya’nın yıllık doğal gaz ihtiyacının üçte birini karşılayabilecek durumda olduğu belirtiliyor. Baltık Denizi doğal gaz projesine Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Almanya Başbakanı Gerhard Schröder’in 8 Eylül’de Berlin’de yapacakları buluşma sırasında start verilecek.

Projenin maliyeti

Tartışmalara neden olan projenin maliyeti ise hayli pahalı. Çünkü maliyeti 2,4 milyar Euro ile karada döşenecek nakil boru hattından bir kat fazla. Üstelik Rusya ile Almanya arasındaki kapasite arttırımına elverişli iki ayrı doğal gaz boru hattı bulunuyor. Berlin’deki Bilimler ve Siyaset Araştırmaları Merkezi’nden Roland Götz pahalı seçenekte karar kılınmasının siyasi nedenlerini açıklarken şunları söyledi:

“Boru hattının deniz dibine döşenmesinin tek nedeni üçüncü bir ülkenin topraklarından geçmemesinin tercih edilmesi. Yani, Beyaz Rusya, Polonya, Slovakya ya da Ukrayna üzerinden bağlantı kurmak istenmiyor. Satıcı ile müşteri, yani Rusya ile Almanya transit ücreti ödememek ve bağlantının üçüncü bir devlet tarafından kesilmesine fırsat vermemek için bu güzergahı seçtiler.”

Neyin amaçlandığı meçhul

Böyle bir olay geçmişte bir kez yaşanmış ve Beyaz Rusya, Rus şirketi Gazprom’u sıkıştırmak için boru hattını birkaç saatliğine kapatmıştı. Ukrayna da geçmişte transit hattan ödediğinden çok daha fazla doğal gaz çekmişti. Bu nedenle 1,2 milyar Euro’luk ek yatırımın göze alınması yine de yadırganıyor. Gazprom ile birlikte ek yatırımı üstlenecek olan büyük Alman enerji şirketlerinin tutumunu Roland Götz şöyle değerlendirdi:

“Mutlaka birtakım avantajların hesabı yapılıyordur. Ama tam olarak neyin amaçlandığı meçhul. Alman şirketlerinin Gazprom ile özel iş bağlantısı kurmak istedikleri ve Rus şirketinin Ukrayna ya da Beyaz Rusya’nın şantajına maruz kalmayacak bir çözüm üzerinde ısrar ettiği düşünülebilir.”

E.on adlı Alman enerji şirketi Gazprom hisselerinin %5’ine sahip olmasına rağmen, ikinci ihale raporuna dahil edilmemiş ve ihale Rus şirketi ile Almanya’da ortak gaz dağıtım şirketi kuran Wintershall’da kalmıştı. E.on şirketinin yeniden ortaklığa dahil edilmesinin nedeni de açıklık kazanmadı.

Polonya durumdan hoşnutsuz

Yeni boru hattı projesinden memnun kalmayan Polonya, bir anlamda “by pass” edilmesine alındı. Geçmişten beri Almanya ile Rusya arasındaki işbirliği projelerine kuşkuyla bakan Polonya’nın tutumuyla ilgili olarak Berlin Bilimsel Araştırmalar Merkezi Başkanı Götz, DW mikrofonlarına şunları söyledi:

“Bu alınganlığın somut bir gerekçesi yok. Çünkü Baltık projesi Almanya ile Rusya arasındaki enerji ticaretini etkilemeyecek. Sadece çok katmanlı bu ticari ilişkilere yeni bir unsur ilave edecek. Almanya ve Avrupa’nın doğal gaz ihtiyacı zaten yeni bir boru hattını gerektirecek kadar artış gösteriyor. Bu proje mevcut boru hatlarını genişletmeden ek kapasite yaratmaya yönelik.”

Putin ve Schröder’in buluşması

Daha önceki resmi buluşmalar vesilesiyle de Putin ve Schröder tarafından iki kez ilan edilen Baltık Denizi doğal gaz boru hattı projesinin üçüncü zirvede de önemli yer tutacak olması, Putin’in dostu Schröder’e genel seçimler öncesinde jestte bulunmak istemesi şeklinde yorumlanıyor.