'Almanya dostluğumuzu sarstı'

Alman "Der Spiegel" dergisinde yer alan ve Alman Dış İstihbarat Servisi BND’nin 2009’dan beri Türkiye’yi dinlediğine ilişkin haber, Almanya-Türkiye hattındaki diplomatik trafiği hızlandırdı. Hafta sonunda Almanya ile telefon diplomasisi yürüten Türk Dışişleri Bakanlığı, haftalık mesaisine de Almanya’nın Ankara Büyükelçisi Eberhard Pohl’ü bakanlığa görüşmeye çağırarak başladı. Görüşmede Pohl’e Türkiye’nin ‘dinleme haberinden’ duyduğu endişenin özellikle anlatıldığını belirten Türk diplomatik kaynaklar, bu endişenin ne anlama geldiğini şöyle dile getiriyorlar:

“Almanya ve Türkiye, NATO müttefiki. Müttefikliğe çerçeve çizen, kural koyan hiçbir diplomatik metinde karşı tarafın haberi olmaksızın dinleme yapılabileceğine dair bir hüküm bulunmaz. Çünkü böylesi bir dinleme, iki müttefikin işbirliği yapmasına izin vermez. NATO’da temel kural, müttefiklerin birbirine güven bağıyla bağlı olmasıdır. Dinleme iddiaları doğruysa Almanya, dostluğumuza darbe vurmuştur. Bundan böyle ortak tatbikat nasıl yapacağız, hangi koşullarda ortak çalışabiliriz ya da çalışmayız, hepsini tek tek gözden geçirmek durumunda kalacağız. Almanya’dan aldığımız hangi bilgiye güveneceğiz. Aramızda ciddi bir güven bunalımı yaşandığının Almanya da farkında. ”

Türkiye’nin burada temel itirazının, “Dostluk ve işbirliğine bu denli zarar verebileceği bilindiği halde böylesi bir dinleme uygulamasının nasıl gündeme geldiği” olduğunu belirten aynı kaynaklar, “Durumun farkında olan Almanya da henüz bu itirazımıza net ve tatmin edici bir yanıt vermemiştir. Alman makamlarının bu konu üzerinde ciddi çalıştıktan sonra ne diyecekleri de kamuoyuyla özellikle paylaşılacaktır” değerlendirmesini yapıyor.

'İstihbarat paylaşımı mekanizması var'

Ankara, dinlemeyle ilgili endişelerini ve Alman makamlarından beklentilerini büyükelçiyle yapılan görüşmeden sonra da yazılı bir açıklamayla kamuoyuna duyurdu. Dinleme iddiasının ‘vahim ve kabul edilemez’ olduğu belirtilen açıklamada “Bu uygulamanın (dinlemenin), uluslararası güvenliği ve istikrarı tehdit eden gerçek sınamalarla ortak mücadelemize zarar vereceği bilinmelidir” ifadesi de yer aldı. “Yani, iki NATO müttefiki olarak ortak tatbikat yapmamız, güvenlikle ilgili özel bilgi paylaşmamız önümüzdeki dönemde çok zorlanacaktır” diyen Türk diplomatik kaynaklar, dinleme iddialarının ikili ilişkilere vereceği tüm zararların Alman büyükelçinin yanısıra Alman hükümet makamlarıyla temaslarda da dile getirildiğini vurguluyorlar.

Türk Dışişleri, dinleme iddialarının terörle mücadele, insan kaçakçılığı, uyuşturucu ticareti gibi konularla ilişkilendirilmesine de karşı çıkıyor. “Bu konularda özel anlaşmalarımız var. Her ülke kendi iç güvenliği ile ilgili tüm bilgileri tüm ayrıntısıyla karşı makamlardan isteme hakkına sahip. İstihbarat paylaşımı mekanizması da NATO içinde işliyor. Habersiz dinlemeyi haklı çıkaracak hiçbir durum yok” diyen Türk diplomatik kaynaklar, Almanya’nın dinleme uygulamasının NATO tarafından da değerlendirileceğini ve Alman hükümetine yaptırımlar uygulanacağını söylüyor.

©Deutsche Welle Türkçe

Hilal Köylü