Ankara ve Berlin’e "acil diplomasi" çağrısı

Ankara-Berlin hattındaki krizde sorumluluğun Almanya’da olduğunu düşünen AKP hükümeti, Almanya’nın terörle mücadelede Türkiye’yle işbirliği yapmaktan özellikle çekindiği ve bu yüzden de iki ülke arasında güven bunalımı oluştuğu görüşünde.Konunun TBMM’de de ayrıntılı olarak değerlendirilmesi, Berlin’den beklentilerin meclis kanalıyla da Alman hükümetine iletilmesi hükümetin planları arasında.

TBMM Meclis Dışişleri Komisyonu Başkanı Taha Özhan, Ankara-Berlin krizinin temelinde terörle mücadelede ortaklığın bir türlü sağlanamaması olduğuna dikkat çekti. DW Türkçe’ye konuşan Özhan "Terörizm Almanya'da da, Türkiye'de de büyük sorun. Ama Almanya teröre karşı ortak mücadele etmek bir yana terörist örgütlerin Almanya’da kalmalarına izin veriyor. Hem de bunu açıkça yapıyor. Biz de bunu kabul etmiyoruz” dedi.

Özhan, “Almanya’da hem PKK hem de FETÖ üyelerine dönük aktif bir koruma var. Almanya’nın teröristlerle birlikte olduğu yönündeki kanaat, çok sağlam ve yaygındır. Teröristlerin, 'Almanya’ya kapak attık mı, kurtarırız' yönündeki düşüncesine de tanıklık ettik” derken, gelinen noktada Berlin’in Türkiye’nin güvenini kazanması için adım atması gerektiğini dile getirdi.

Muhalefetten taraflara diyalog çağrısı

Ana muhalefet partisi CHP ise hem Alman hükümetinin hem de Türk hükümetinin ikili ilişkilerdeki krizleri ‘siyasi malzeme’ olarak kullandığı görüşünde. CHP Genel Başkan Yardımcılarından Öztürk Yılmaz, “Türk hükümeti Almanya’ya yönelttiği uyarıları, kendisine de yapsa iyi olur” derken, “Türkiye ya da Almanya karşıtlığı kimseye fayda getirmeyecektir. Almanya’daki milyonlarca vatandaşımız kadar Türkiye’deki vatandaşlarımız da sağduyu bekliyor. İlişkileri kopma noktasına getirmenin büyük kayıp olacağını görmek şarttır. Sorunları otursunlar, diyalogla çözsünler” uyarısı yaptı.

Ankara’da muhalefetin diğer partileri MHP ile HDP de Türk ve Alman hükümetlerinden beklentinin ‘diyalog’ olduğuna vurgu yaptı. MHP’liler “Terörle mücadelede Almanya’nın gereken işbirliğini yapmadığını düşünen hükümetten daha aktif aksiyon planı görmek istiyoruz. Türkiye’de ve Almanya’da yaşayan vatandaşlarımızın hakları korunmalı” görüşünü dile getiriyor. HDP’liler ise Türkiye’nin insan hakları karnesinin dünya tarafından yakından izlenmesinin doğal olduğunu belirtirken, “Ankara, sadece Alman hükümetinin değil kendi halkının da kendisinden beklediği insan haklarını iyileştirme yönündeki adımları vakit kaybetmeksizin atmak durumundadır” değerlendirmesi yaptı.

Yakış: Türkiye’nin adım atması gerekiyor

AKP’nin kurucularından olduğu kadar bir dönem dışişleri bakanlığı görevi de yapan Yaşar Yakış, Ankara-Berlin hattındaki krizin yumuşaması için adım atması gereken tarafın Türkiye olduğunu dile getirdi. Yakış, neden böyle düşündüğünü DW Türkçe’ye anlatırken, “Türkiye, Alman vatandaşı olan bir insan hakları aktivistinin terör örgütü üyesi olduğunu söyledi. Böyle bir suçlama Batı’da anlam ifade etmez. Net bir suçlama koymak gerekir, net bir yargı kararı göstermek gerekir. Terör örgütünden kasıt nedir, açıklanmalıdır. Bu krizde Almanya’nın yapacağı çok şey görünmüyor. Türkiye’nin temel insan hakları alanında acilen iyi bir adım atması gerekiyor” açıklaması yaptı. Almanya’nın hiçbir zaman ‘ayaküstü’ açıklama yapmayacağını Türkiye’nin bilmesi gerektiğinin altını çizen Yakış’a göre Türkiye’nin konuya daha ciddi yaklaşması gerekiyor. Yakış, “Türkiye, bunu görmezden gelerek ya da sadece yüksek perdeden cevap vererek krizi geçiştirmeye çalışırsa büyük zarar görür” uyarısında bulundu.

Loğoğlu: Durum iç açıcı değil

“Ortada ciddi bir kriz var” diyen başka bir isim Türk diplomasisinin en parlak diplomatlarından biri olarak bilinen emekli büyükelçi Faruk Loğoğlu. Loğoğlu, “İşlerin çığrından çıkmış hale gelmesi hiç iç açıcı değil. Diplomasinin acilen devreye sokulması gerekiyor” görüşünü savundu. Türkiye-Almanya ilişkisinin hiç olmazsa Almanya’da yaşayan 3 milyondan fazla Türk vatandaşı düşünülerek değerlendirilmesini isteyen Loğoğlu, “Tarafların sakinleşmeye ihtiyacı var. Karşılıklı sert söylemlere rağmen, ikili ilişkilerin kopması mümkün olmaz. Taraflar birbirlerinden beklentilerini serinkanlılıkla yeniden değerlendirilmeli” dedi.

Bağcı: Almanya'nın zarar vreme potansiyeli daha yüksek

Türkiye-Almanya ilişkileri konusunda uzman isimlerden Prof.Hüseyin Bağcı, gerilimin daha da artacağını düşünüyor. “Alman sosyal demokratlar Merkel üzerindeki baskıyı Eylül’e kadar artıracak görünüyor. İki ülke arasındaki yargı konuları da namus davasına dönüştü. Merkel kazanırsa seçimleri belki yumuşama olur krizde ancak sosyal demokratlar yönetime gelirse, Türkiye’ye dönük ambargoların başlaması kaçınılmaz” diyen Bağcı, gerilimin yumuşaması için her iki tarafın da aynı anda adım atması gerektiğini söyledi. İlişkilerin uzun vadede düzelmesinin tek koşulunun da “Türkiye’deki OHAL’in kaldırılması” olduğunu düşünen Bağcı, “Karşılıklı beklentiler yükseldikçe çözüm zorlaşıyor ancak kim daha çok zarar görür sorusunun yanıtı açıktır. Almanya’nın Türkiye’ye zarar verme potansiyeli daha yüksektir. Türk hükümetinin müzakere, diyalog ve işbirliğinden yana söyleme ağırlık vermesinde fayda var” dedi.

© Deutsche Welle Türkçe

Hilal Köylü / Ankara