Annan planına şartlı 'evet'

Barış planına “evet” diyen Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, BM ve Arap Birliği'nin Suriye özel temsilcisi Kofi Annan'ın önerilerinin başarılı olmasını istediğini duyurdu. Bu yönde çaba harcayacağını kaydeden Esad, kalkınmanın eşiğindeki ülkeler Brezilya, Çin, Hindistan ve Rusya'nın liderlerine gönderdiği mektupta ise silahlı grupları destekleyen ülkelerin bundan vazgeçmeleri çağrısında bulundu.

Ancak Batılı ülkeler ve Arap ülkeleri hafta başında Şam yönetiminin “terörist” olarak nitelediği Suriyeli muhaliflerle İstanbul'da düzenlenecek Suriye'nin Dostları Konferansı'nda bir araya gelecek. Buluşmaya ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın yanı sıra çok sayıda Batılı ve Arap üst düzey temsilcinin katılması bekleniyor.

Arap Birliği Zirvesi

İstanbul'daki zirve öncesi ise Irak'ın başkenti Bağdat'ta Arap baharının başlamasınan bu yana ilk kez Arap Birliği Zirvesi düzenlendi. Ancak zirveye 22 üyeli Arap Birliği'nden 10 lider katıldı. Güvenlik gerekçesiyle bazı Arap liderlerin katılmadığı buluşmaya Suriye yönetimi davet edilmedi.

Zirvede Şam yönetimine diyalog çağrısında bulunan Arap Birliği, Suriye'de herhangi bir yabancı müdahaleye yol açacak girişimleri reddetti. Zira Arap Birliği, Libya örneğinin Suriye'de tekrarlanmasını istemiyor.

'Libya'daki senaryo tekrarlanamaz'

Arap Birliği Genel Sekreteri Nebil El Arabî şunları söylüyor: “Libya'daki senaryo birçok nedenden dolayı Suriye'de tekrarlanamaz. Coğrafî konumu ve başka ülkelerle ilişkileri bunların başında geliyor. Hiçbir ülke silahlı bir senaryonun tekrarlanmasını arzu etmiyor. ABD, zaten şu sıralar seçimlerle meşgul ve benzer bir hikaye için hazır değil. Avrupa ülkelerinin de malî sıkıntıları var ve onlar da bu tür bir maceraya atılmak istemiyor. Suriye halkı da bunu istemiyor. Suriye muhalefeti de zaten bölük pörçük. Arap Birliği'nin kararı açık: Arap Birliği, dışardan herhangi bir müdahaleye karşı.”

Arap Birliği'nin sonuç bildirgesinde barışçıl bir iktidar devri ile birlikte Suriye halkının özgürlük ve demokrasi gibi meşru taleplerinin desteklendiği vurgulandı. Suriye'deki ölümler ve şiddet olayları da bildirgede kınanıyor.

Uluslararası toplumun Suriye özel temsilcisi Kofi Annan'ın sunduğu altı maddelik barış planının hayata geçirilmesini isteyen Arap liderler, diyalog çağrısının dışında Suriye'de akan kanın nasıl durdurulacağına ilişkin ortak bir strateji üzerinde uzlaşma sağlayamadı.

'Çağrılar inandırıcı değil'

Doğrudan Şam yönetimine net bir çağrıda bulunan lider ise sadece Kuveyt Emiri Şeyh Sabah El Ahmed oldu. El Ahmed, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'dan halkına karşı şiddetten kullanmaktan vazgeçmesini istedi. Ancak Berlin'deki Hür Üniversitesi'nden Ortadoğu uzmanı Hamadi El Avni, Arap ülkelerinden gelen bu çağrıları inandırıcı bulmuyor: “Bu ülkelerin zaten kendisinde demokrasi yok. İnsan haklarını dikkate alan bir parlamentoları bulunmuyor ve başka bir ülkede demokrasinin tesis edilmesini istediklerine dünya kamuoyunun inanmasını bekliyorlar. Bu kesinlikle inandırıcı bir durum değil."

Zirvede BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon da bir konuşma yaptı. Annan planının bir an önce hayata geçirilmesini isteyen Ban, aksi halde bölgenin tamamını etkileyecek tehlikeli sonuçlar ortaya çıkacağını söyledi. Ban, “Dünya, artık verilen sözlerin hayata geçirilmesini bekliyor“ şeklinde konuştu.

Annan tarafından sunulan barış planı, bir an önce ateşkes sağlanmasını, insanî yardımlara izin verilmesini ve siyasi tutukluların serbest bırakılmasını öngörüyor. Esad'ın istifasına yönelik bir ifadenin yer almadığı plan Şam yönetimi tarafından kabul edilmişti.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Hülya Köylü (Ajanslar)

Editör: Murat Çelikkafa