Aracı devletlerden İsrail ve Hamas'a çağrı
2 Haziran 2024
Gazze'de ateşkese yönelik müzakerelere aracılık eden ABD, Katar ve Mısır tarafları, ABD Başkanı Joe Biden'ın açıkladığı İsrail'in önerisi üzerinde uzlaşmaya çağırdı. Üç ülke tarafından Cumartesi günü yapılan ortak açıklamada, hem Hamas hem de İsrail'e "anlaşmayı sonuçlandırma" çağrısı yapıldı.
“Bu anlaşma kalıcı bir ateşkes ve krizin sona erdirilmesi için bir yol haritası sunmaktadır” denilen açıklamada, Biden tarafından açıklanan temel ilkelerin tüm tarafların taleplerini farklı çıkarlara hizmet edecek şekilde bu anlaşmada bir araya getirdiği belirtildi. Gazze Şeridi'nde ateşkesin sağlanması ve rehineler ile mahkumların serbest bırakılmasına yönelik bu çerçeve anlaşmanın hem uzun süredir acı çeken Gazze halkına hem de rehineler ve ailelerine büyük rahatlama getireceği kaydedildi.
Netanyahu'nun danışmanından açıklama: Anlaşmaya prensipte açığız
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun danışmanı ABD Başkanı Biden tarafından açıklanan ateşkes önerisine prensipte açık olduklarını açıkladı. Netanyahu'nun Dış Politika Başdanışmanı Ophir Falk, diğer yandan taslakta eksik yönler olduğunu ve yeniden ele alınması gerektiğini ifade etti. Sunday Times'a konuşan Falk, "Bu iyi bir anlaşma değil ancak tüm rehinelerin serbest bırakılmasını istiyoruz" ifadelerini kullandı.
Kabine üyelerinden Netanyahu'ya rest
Biden tarafından açıklanan ateşkes önerisi, İsrail'de rehinelerin durumu nedeniyle sıkça eleştirilen Başbakan Benyamin Netanyahu üzerindeki baskıyı daha da artırdı. Aşırı sağcı söylemleriyle bilinen Ulusal Güvenlik Bakanı Ben Gvir, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Biden'ın açıkladığı planın kabul edilmesi halinde partisinin hükümeti lağvedeceğini duyurdu. Gvir, önerinin kabulünün, "terörizm için zafer" anlamına geleceğini ve İsrail devleti için bir "güvenlik tehlikesi oluşturacağını" savundu.
Maliye Bakanı Bezalel Smotrich de önerilen taslağı kabul eden bir hükümetin parçası olmayacağını duyurdu. Bakan, "radikal İslamcı Hamas yok edilene ve rehineler evlerine getirilene kadar savaşın devam etmesi gerektiğini" yazdı.
Diğer yandan Tel Aviv'de Cumartesi akşamı binlerce İsrailli planın kabül edilmesi ve rehinelerin evlerine dönmesi çağrısıyla eylem düzenledi. İsrail ve Amerikan bayraklarının göze çarptığı eylemde, göstericilerin "Biden tek umudumuz", "Biden sana güveniyoruz" yazılı dövizler taşıdığı görüldü.
Biden: Savaşın sona erme zamanı geldi
Biden Cuma günü İsrail'in önerdiği üç aşamalı ateşkes planını açıklamıştı. Biden'ın açıkladığı plana göre, ilk aşama İsrail Gazze'nin tüm yerleşim bölgelerinden çekildiğinde ileri yaştaki ve kadın rehinelerin İsrail hapishanelerindeki yüzlerce Filistinlinin salıverilmesi karşılığında serbest bırakılacağı, saldırılar nedeniyle yerlerinden edilen Gazzeli sivillerin evlerine dönebileceği ve günde 600 kamyonluk insani yardımın yerle bir olmuş bölgeye ulaştırılacağı bir ateşkes sürecini öngörüyor.
İkinci aşamada, erkek askerler de dahil olmak üzere kalan tüm rehinelerin takasının gerçekleştirilmesinin öngörüldüğünü açıklayan Biden, İsrail birliklerinin Gazze'den çekilmesiyle kalıcı ateşkesin başlayacağını ifade etmişti. Üçüncü aşamanın Gazze için büyük bir yeniden inşa planını içerdiğini kaydeden ABD Başkanı, bu aşamada kalan son rehinelerin de ailelerine dönmesinin hedeflendiğini belirtmişti.
Planın Katar aracılığıyla Hamas'a iletildiğini kaydeden Biden, "Artık bu savaşın sona ermesi ve savaştan sonraki günün başlamasının zamanı geldi" ifadelerini kullanmıştı.
Hamas'tan gelen ilk açıklamada, örgüt İsrail, anlaşmaya bağlılığını net biçimde ilan ettiği sürece kalıcı ateşkes temelinde, İsrail birliklerinin çekilmesine, Gazze'nin yeniden inşasına ve gerçek bir mahkûm takasına dayalı bir öneriye yönelik "olumlu ve yapıcı bir tutum içinde" iş birliğine hazır olduğunu belirtmişti.
Geçen yıl 7 Ekim'de Hamas'ın İsrail'e gerçekleştirdiği saldırıda İsrail verilerine göre yaklaşık bin 200 kişi hayatını kaybederken, 250'yi aşkın kişinin rehin alınarak Gazze'ye götürüldüğü belirtilmişti. İsrail'in bu saldırının akabinde Gazze'ye başlattığı yoğun saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı Hamas kontrolündeki Gazze Sağlık Bakanlığı Cumartesi günü açıkladığı verilere göre 36 bin 379'u aştı. Son 24 saat içinde en az 95 kişinin öldürüldüğünü belirten Bakanlık, yaralıların sayısının da 82 bin 407'ye ulaştığını açıkladı. Birleşmiş Milletler, insani yardımların ulaştırılmasının engellendiği bölgedeki bir milyondan fazla Filistinli'nin felaket boyutlarında bir açlıkla karşı karşıya olduğunu belirtiyor.
DW,AFP,AP/SÖ,TY