Avrupa'da konvansiyonel silah antlaşması askıya alındı

Rusya'nın Avrupa'da Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşmasından (AKKA) resmen çekilmesinin ardından taraf olan NATO ülkeleri de Antlaşma'yı askıya aldı. Soğuk Savaş dönemini sona erdiren temel anlaşmalardan biri olan AKKA, 1990 yılında aralarında Türkiye'nin de bulunduğu dönemin 16 NATO üyesi ile 6 Varşova Paktı üyesi arasında imzalanmıştı. Rusya, Batılı ülkelerin Avrupa'da konvansiyonel silah ve mühimmata sınırlama getiren antlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle 2007'de AKKA'yı askıya almıştı.

Rusya'nın AKKA'dan geceyarısı itibarıyla resmen çekilmesinin ardından NATO'dan kınama mesajı geldi. NATO'nun başlıca siyasi karar alma organı olan Kuzey Atlantik Konseyinden yapılan açıklamada, "Rusya'nın son adımının, Avrupa-Atlantik güvenliğini sistematik bir şekilde aşındıran eylemlerinin" son örneği olduğu belirtilerek Rusya'nın kurallara dayalı uluslararası düzeni yıpratmayı sürdürdüğü kaydedildi.

Açıklamada, "AKKA'nın Avrupa-Atlantik güvenlik mimarisindeki kilit rolünü teyit etmekle birlikte Müttefik Taraf Devletlerin antlaşmaya bağlı kaldığı, Rusya'nın bağlı kalmadığı bir durum sürdürülebilir olmayacaktır. Bunun sonucu olarak Müttefik Taraf Devletler AKKA Antlaşmasının işleyişini, gerekli olduğu müddetçe, hakları ve uluslararası hukuk uyarınca askıya almaktadır. Bu, tüm NATO müttefiklerince tamamen desteklenen bir karardır" denildi.

Türk Dışişleri: Tüm taraflarla teması sürdüreceğiz

Türk Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da Rusya'nın kararının üzüntüyle karşılandığı belirtilerek "Rusya’nın AKKA’dan çekilme kararının 7 Kasım 2023'de yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, diğer taraf devletlerce Antlaşma'nın anlamlı bir şekilde uygulanması maalesef fiilen imkansız hale gelmiştir. Ülkemiz, bu koşullar altında, NATO Müttefiki diğer AKKA taraf devletleriyle birlikte Antlaşma’nın uygulamasını gerek duyulacak bir süre için askıya almak durumunda kalmıştır" denildi.

Bu kararın özünde geri alınabilir nitelikte olduğuna işaret edilen açıklamada, "Kanat rejimi dahil alt bölgesel sistemiyle ve sayısal sınırlamalarla askeri kuvvetler arasında denge, şeffaflık ve öngörülebilirlik sağlayan hukuki bağlayıcı nitelikteki AKKA'nın temellerine ve esas ilkelerine duyulan ihtiyaç devam etmektedir. Önümüzdeki süreçte Avrupa güvenlik mimarisinde ihtiyaç duyulabilecek güncelleme, ancak bu temeller üzerine inşa edilebilecektir. Bu itibarla konuya ilişkin temaslarımızı ilgili tüm taraflarla sürdüreceğiz" ifadelerine yer verildi.

ABD: NATO'nun savunma kapasitesi artacak

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise AKKA Antlaşmasından kaynaklı yükümlülüklerin askıya alınmasının "askerî planlama, intikal ve tatbikatları etkileyen sınırlamaları ortadan kaldırarak NATO'nun caydırıcılık ve savunma kapasitesini güçlendireceğini" söyledi.

NATO verilerine göre müttefik ülkeler AKKA uyarınca, aralarında tank, top ve savaş helikopterlerinin de bulunduğu 100 bin parça silah ve mühimmatı imha etti.

Almanya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da müttefiklerin antlaşmadan çekilmediğine vurgu yapılarak "Rusya'nın tutumunda kökten bir değişiklik durumunda AKKA'nın yeniden yürürlüğe sokulmasının hala mümkün olduğu" kaydedildi. Açıklamada, Almanya'nın Antlaşma'da silah sistemleri için öngörülen ulusal limitlere bağlı kalmayı sürdürmek istediği de kaydedildi.

AFP,rtr,DW/BK,JD

DW Türkçe'ye VPN ile nasıl erişebilirim?