Avrupa'da ucuz para dönemi sona mı eriyor?

Finans piyasası aktörlerinin gerginliği artıyor. Amerikan Merkez Bankası (Fed) sonbaharda para politikasını sıkılaştırmaya başladı. Avrupa Merkez Bankası (AMB) ise Avrupa ekonomisindeki gidişatın para politikası duruşunda bir değişiklik yapmayı haklı çıkarmadığını savunuyor. Ancak Euro Bölgesi'nde ekonomik canlanmanın hissedilmeye başladığı da gözden kaçmıyor. Dünyanın en büyük sigortacılık şirketlerinden Allianz Avrupa Merkez Bankası'nın adım atma zamanının çoktan geldiği görüşünde. Gerçekten de konjonktürle ilgili rakamlar oldukça parlak. Euro Bölgesi sanayi ve hizmetler sektörünün satın alma endeksi Ocak ayında 2006 sonrasının en yüksek seviyesine tırmanarak 58,6 puana yükseldi.

Para bolluğu işe yaradı mı?

Commerzbank baş ekonomisti Christoph Weil, “Geçmişte yüksek PMI'lara reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’daki (GSYH) 0,75’lik büyüme eşlik ederdi” diyerek büyümenin de beklenenden fazla çıkmasının sürpriz olmayacağını söyledi. Ancak AMB'nin genişlemeci para politikasının reel ekonomideki etkisi de artarak devam ediyor. Öncelikle güney Avrupa ortak para bölgesi ülkelerinde işsizlik azalmadı. Federal hükümetin ekonomik danışma kurulu üyelerinden Profesör Peter Bofinger, AMB'nin tahvil alımlarına devam etmesine yüksek işsizliği gerekçe gösterdiğini hatırlatıyor.

Ancak güçlü bir ekonomik büyüme döneminde de Euro'nun değerlenmesi rahatsız etmemeli. Weil küresel talepteki canlılığın kur dezavantajını dengeleyeceğini ve orta vadede enflasyonu arttıracağı görüşünde.

Uzman görüşlerinde farklılık

Bu gerçekten olumlu bir gelişme. Böyle devam ederse AMB tahvil alımlarını bu yıl sonlandırabilir. Bofinger de Euro Bölgesi enflasyon oranının AMB hedefi olan yüzde 2'ye yaklaşması durumunda tahvil alımları için gösterilen gerekçenin ortadan kalkacağı ve Eylül ayında tahvil alımlarının sonlandırılabileceği görüşünde.

Freiburg Üniversitesi Ekonomi Politikası Profesörü ve ekonomik danışma kurulu üyesi Lars Feld ise şimdilik genişlemeci para politikasına devam edileceğini savunuyor. Feld, yıl sonuna doğru tahvil alımlarına son verilmesinin ise sürpriz olmayacağını söylüyor. Profesör Feld politika faizinin 2019 ortalarından önce yükseltileceğine ise ihtimal vermiyor. Alman Ekonomik Araştırma Enstitüsü Başkanı Marcel Fratzscher de sabırlı olmak gerektiğini ve faiz artışının ancak tahvil alımlarının sona ermesinden bir buçuk yıl sonra gündeme gelebileceğini söylüyor.

Weidmann Draghi'ye karşı

Ancak Avrupa Merkez Bankası genişlemeci para politikasını sonlandırırken bunun iletişimini son derece dikkatli yapmak durumunda. AMB yönetim kurulu protokollerinde kullanılan dilin titizlikle seçilmesi gerekiyor. Son basın toplantısında metinden sapılması para musluklarının sanıldığından daha erken kısılacağı izleniminin doğmasına yol açınca, finans piyasasında alarm zilleri çalmaya başlamıştı. Uzmanlar tahvil alımları ve faiz politikasıyla ilgili ifadelerin esnek tutulmasının merkez bankasına hareket alanı kazandıracağını ama aynı zamanda piyasaların AMB'den önce harekete geçip önden gitmesine de fırsat verilmemesi gerektiğini belirtiyorlar.

Avrupa Merkez Bankası 2015 yılından beri sermaye piyasasında her ay 80 milyar Euro'luk tahvil satın alıyordu. Tahvil alımları zamanla önce 60 milyar Euro, daha sonra ise 30 milyar Euro'ya düşürüldü. Parasal genişlemenin yıl sonuna kadar sürmesi bekleniyor ama banka yönetim kurulu şimdiye kadar kesin tarih açıklamadı. Tahvil alımlarına bu yılın Eylül ayında son verilmesini isteyen Almanya Merkez Bankası Başkanı Jens Weidmann bu önerisini Mario Draghi başkanlığındaki yönetim kuruluna kabul ettirememişti.

Brigitte Scholtes

© Deutsche Welle Türkçe