Gözler Güvenlik Konseyi'nde

Sokaklarda çığlık çığlığa koşturan insanlar, çeşitli noktalardan yükselen dumanlar, birbiri ardına patlayan silahlar ve yerde yatan yaralılar...

Suriye'de protesto hareketinin kalesi olan ve askerlerin hafta sonunda tank destekli düzenledikleri operasyonlarda 100'den fazla kişinin hayatını kaybettiği Hama kentinde görgü tanıklarının internete yüklediği görüntüler, yaşananları tüm çıplaklığı ile gözler önüne seriyor.

Güvenlik Konseyi'nden açık tavır bekleniyor

ABD'deki Arkansas Üniversitesi'nden Suriyeli siyaset bilimci ve aktivist Necip Gadbiyan, birçok Suriyeli'nin BM Güvenlik Konseyi'nden sivillere yönelik şiddet konusunda açık bir karar beklediğini söylüyor:

"Suriye'deki gençler uluslararası siyaseti gayet yakından takip ediyor. Şam rejimine karşı açık bir tavır onlara cesaret ve güç verecektir. Uluslararası toplum tavır almadığı takdirde ise Suriye yönetimi bunu şiddet uygulanmasına yeşil ışık olarak değerlendirecektir.”

Taslak çoktan hazır

Suriye'ye ilişkin karar taslağı haftalardır hazır. Metinde sadece sivillere yönelik şiddetin kınanmasının öngörülmesine ve Suriye'ye karşı Konsey kararıyla yaptırım veya başka baskı yöntemleri uygulanmasına yer verilmemesine rağmen, Rusya ve Çin'in muhalefeti nedeniyle uzlaşma sağlanamıyor.

Güvenlik Konseyi'nin iki daimi üyesi, olası bir kararın Libya örneğinde olduğu gibi askerî bir operasyona yol açmasından endişe ediyor.

Dört talep

Konsey'in geçici üyelerinden Güney Afrika, Lübnan ve Brezilya ile pazartesi günü Almanya'dan dönem başkanlığını devralan Hindistan da Suriye'ye yönelik bir karar çıkmasına karşı.

Güvenlik Konseyi'nin Avrupalı üyeleri dört talep dile getiriyor.

Almanya'nın BM'deki daimi büyükelçisi Miguel Berger, bu beklentileri "Şiddete son, siyasi tutuklulara özgürlük, siyasi diyalog ortamına dönüş ve şiddet olaylarının inandırıcı bir şekilde soruşturulması” şeklinde dile getirdi.

Rusya'nın tutumu

Moskova'dan bu taleplere sıcak bakıldığı yönünde sinyaller var. Suriye'ye önemli miktarda silah satan Rusya, ülkenin içişlerine karışılmasına sert bir şekilde karşı çıkıyor. Ancak kapalı kapılar arkasında Ruslar ile Suriyeli muhaliflerin görüştüğü belirtiliyor.

Siyaset bilimci Necip Gadbiyan, bu buluşmalardan birinde hazır bulunduğunu belirterek "Ruslar resmi açıklamalarındaki kadar ters bir tavır sergilemedi" diyor. Gadbiyan, Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın çizgisi ile Devlet Başkanı ve danışmanlarının çizgisi arasında fark olduğuna da dikkat çekiyor.

Askeri müdahale

Suriye'nin jeopolitik konumu da kriz konusundaki çözüm arayışlarında önemli rol oynuyor. Suriye'nin komşuları Türkiye, Irak, İsrail ve Lübnan da, çeşitli krizler ile boğuşmak zorunda kalan ülkeler.

Gadbiyan, "Suriye'nin etrafına bakıldığında askeri bir müdahalenin ne kadar sorunlu olabileceği görülüyor. Komşu ülkelerin istikrarsız bir Suriye arzuladıklarını hiç sanmıyorum, zira bu tüm bölgenin istikrarını tehlikeye sokacaktır” şeklinde konuşuyor.

AB'nin yaptırımları yeterli değil

Bu arada Avrupa Birliği de yaptırımlarla Esad rejimine baskıyı artırmaya çalışıyor. Birlik, aralarında Devlet Başkanı Beşar Esad’ın da bulunduğu 35 Suriyeli yetkiliye yönelik yaptırım kararı almış, bu kişilerin Avrupa’daki mal varlıkları dondurulmuş, Avrupa ülkelerine seyahat etmelerine yasak getirilmişti.

Ancak Gadbiyan bunun yeterli olmadığını belirterek şunları söyledi: "Rejimi zayıflatan her adımı memnuniyetle karşılıyoruz, ancak olası yaptırımların Suriye halkına nasıl yansıyacağını da göz önünde bulundurmamız gerek."

Gadbiyan, örnek olarak Batı ülkelerinin Suriye'deki büyükelçilerini geri çekebileceğini, ya da muhalefete destek olabileceğini belirtiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Julia Hahn / Çeviren: Aydın Üstünel

Editör: Başak Özay