BM yaptırımlara onay verdi

BM Güvenlik Konseyi, Libya lideri Muammer Kaddafi ile yakın çevresindeki danışmanlarına yaptırım getiren ve son iki hafta içinde yönetimi protesto eden Libya vatandaşlarına karşı girişilen “geniş çaplı ve sistematik saldırıların” Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde soruşturulmasını isteyen kararı oybirliğiyle kabul etti.

Güvenlik Konseyi'nin tarihinde sadece ikinci kez bir üye devleti Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne sevkeden kararın oylanması, Libya’da Kaddafi’ye bağlı güvenlik kuvvetlerinin protestoculara ateş açması sonucu yüzlerce kişinin öldüğü kanlı müdahalenin ardından gerçekleşti.

Öngörülen yaptırımlar

Konsey kararı ayrıca Libya’ya silah ambargosu uygulanması ve Kaddafi’nin de dahil olduğu 13 üst düzey yöneticiye seyahat yasağı getirirken, Kaddafi ile dört oğlu ile kızının da aralarında bulunduğu aile üyelerinin mal varlıklarını da donduruyor. Konsey'in üzerinde anlaştığı yaptırımlar, Libya’da sivillere yönelik şiddette rol oynadığına inanılan savunma ve istihbarat yetkililerine karşı alınan önlemleri de içeriyor.

Karar, tüm BM üyelerinin Libya’ya herhangi biçimde silah göndermesini ya da son şiddet olaylarında kısmen rol oynadığı düşünülen paralı askerlerin bu ülkeye sevkiyatını da yasaklıyor. Ayrıca silah sevkedildiğinden kuşku duyulduğu durumlarda, gönderilerin durdurulup incelenmesine de yetki veriliyor.

ABD'nin BM daimi temsilcisi Susan E. Rice, Konsey kararını “Libya hükümetine cinayetleri durdurmak zorunda olduğuna ilişkin açık bir uyarı” olarak nitelendirdi.

Konsey'deki karar süreci

Karar tasarısının oylanması, bazı Konsey üyelerinin Libya’da bulunan vatandaşlarına yapılabilecek misilleme olasılığı nedeniyle kaygı duyması ve Konsey’in veto yetkisine sahip daimi üyesi Çin’in, tasarının uluslararası mahkemeye yapılan referans yüzünden nasıl oy vereceğine ilişkin kuşkularını açıklaması nedeniyle dün akşam saatlerine kadar belirsiz kaldı.

Çinli delegelerin, Pekin’le istişarelerinin ardından yaptırımları onaylayacağı işareti vermesiyle birlikte oylamaya geçildi.

Almanya, Fransa, İngiltere ve ABD tarafından sunulan karar tasarısında, Kaddafi’nin Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne sevkedilmesine ilişkin referans bulunup bulunmayacağı konusu da Konsey’de anlaşmazlık çıkmasına ve oylamanın gecikmesine neden olan faktörlerden biri oldu.

Libya'nın BM temsilcisi

Libya’nın Kaddafi’yi reddeden BM nezdindeki daimi temsilciliği, Güvenlik Konseyi’nin bu ayki başkanı olan Brezilya daimi temsilcisi Maria Luiza Ribeiro Viotti’ye bir mektup göndererek, Kaddafi’nin mahkemeye sevkedilmesine ilişkin referansı desteklemişti. Amerikalı yetkililer, bu mektubun Konsey’in isteksiz üyelerinin de ikna edilmesini sağladığını bildirdiler.

Bir zamanlar Kaddafi’nin yakın sırdaşı olan Libya’nın BM daimi temsilcisi Abdurrahman Şalgam, oylamadan sonra yaptığı konuşmada, kararın “Trablus’ta hala var olan faşist rejime son verilmesine yardım edeceğini” bildirdi.

Erdoğan'dan mektup

Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ise Güvenlik Konseyi’ne gönderdiği mektupta, yaptırımların Libya lideri Kaddafi’ye değil, Libya halkına zarar vereceği uyarısında bulunmuştu.

Bu arada dün bir açıklama yapan ABD Başkanı Barack Obama, “Albay Kaddafi’nin Libya’yı yönetecek meşruiyetinin kalmadığını ve yönetimi şimdi bırakarak ülkesi için doğru olanı yapması gerektiğini” bildirdi.

Obama ayrıca dün Almanya Başbakanı Angela Merkel’le de bir telefon konuşması yaptı. Beyaz Saray’dan verilen bilgiye göre, Obama, Merkel’e “Bir ülkenin liderinin iktidarda kalmak için elinde kalan tek güç, kendi halkına karşı kuvvet kullanmak ise o ülkeyi yönetecek meşruiyeti kalmamıştır ve şu anda ayrılarak ülkesi için doğru olan şeyi yapmalıdır” dedi. Bu açıklama, bugüne kadar bir Amerikalı yetkiliden Kaddafi aleyhinde yapılan en sert açıklama niteliğini taşıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Sema Emiroğlu / New York

Editör: Hülya Köylü