BND, başbakanlık ve dinleme skandalı

Amerikan Ulusal Güvenlik Kurumu (NSA) ve bu kuruluşla birlikte çalışan yabancı istihbarat örgütlerinin dinleme operasyonlarıyla ilgili skandalda Almanya Başbakanı Angela Merkel son tanık olarak meclis araştırma komisyonu tarafından dinlenecek. Komisyon Alman dış istihbarat teşkilatı BND’nin Merkel’in başbakanlığı boyunca izinsiz sürdürdüğü istihbarat faaliyetlerinde elde ettiği bilgileri NSA’ya aktardığını ortaya çıkarmıştı.

Merkel’in Alman istihbaratının gizli faaliyetlerinden haberi var mıydı? Ya da, bu faaliyetlerin ne kadarından haberdar olması gerekirdi? Başbakanlık gizli servisler koordinatörü Klaus-Dieter Fritsche araştırma komisyonunda “Soru sormayı gerektiren bir durum yoksa soru sorulmaz”, diyerek işin içinden çıkmıştı. Fritsche ‘gizli servisleri denetleme görevinin yüzde yüzlük kontrol garantisi olmadığını, aksi takdirde herkesin peşine adam takmak gerekeceğini ve başbakanlıkla istihbarat arasındaki ilişkinin karşılıklı güven temelinde yürütüldüğünü sözlerine eklemişti.

Kimse hata kabul etmiyor

Başbakanlığa bağlı özel koordinatörlük, Amerikan Ulusal Güvenlik Kurumu’nun Almanya Başbakanı’nın telefonlarını dinlediğinin ortaya çıkmasından sonra 2014 yılında göreve getirilmişti. Skandal 2013 yılının Ekim ayında patlak vermiş ve Başbakan Merkel ‘dostlar birbirini dinlemez’ demişti. Olaydan bir yıl sonra göreve atanan Fritsche NSA’nın marifetlerinden haberi olmadığını söylemişti.

Bu yanıt tatmin edici olmadı. Çünkü eski BND Başkanı Schindler dönemin başbakanlık müsteşarı Ronald Pofalla’ya Amerikan istihbaratı gibi Alman haber alma teşkilatının da yurt içinde ve dost ülkelerde izinsiz dinleme yaptığını aktarmıştı. Pofalla bu uygulamaya son verilmesini istemiş, ancak Başbakan Merkel’i durumdan haberdar etmemişti. Klaus-Dieter Fritsche ve baş müsteşarlık görevini Pofalla’dan devralan Klaus Altmaier meclis araştırma komisyonundaki ifadelerinde Alman ve Amerikan istihbarat servislerinin gizli işbirliği yaptıklarını 13 Mart 2015’de öğrendiğini söylemişti.

Kara gün

Aynı gün Alman dış istihbarat servisinin Pullach’taki merkezine giden Altmaier ‘BND’nin nasıl çalıştığını, nelerin değiştirildiğini ve daha nelerin değiştirilmesi gerektiğini öğrenmek üzere BND Başkanı ve üst düzey istihbarat görevlileriyle görüştüğünü’ açıklamıştı. Altmaier aynı zamanda sorumlulardan, ‘son aylarda yapılan hatalar hakkında bilgi istediğini’ de belirtmişti.

Koordinatör Fritsche, BND mensuplarının ne kadar başına buyruk çalıştıklarını öğrenince öncelikle ‘teknik aydınlatma’ biriminin sanki teşkilattan bağımsızmış gibi çalışıp, Almanya’da ve Almanya dışında binlerce kişinin elektronik haberleşme ve telefonlarının dinlenmesinde kullanılan kodlama sistemini geliştirdiğini o gün öğrendiğini söylemişti.

Kabahat sadece BND’de mi?

Yapılan incelemeler Alman dış istihbaratının sadece Amerikan servislerine çalışmayıp, yetkisi olmadığı halde kendi hesabına dinleme faaliyetlerinde bulunduğunu da ortaya çıkarmıştı. BND yönetiminin bundan haberi var mıydı ve başbakanlığa bildirilmiş miydi, yoksa bir araştırma komisyonu üyesinin söylediği gibi tek bir istihbaratçı üstlerine söylemeden kendi başına mı bu dinleme sistemini geliştirmişti?

Başbakanlık müsteşarı ve istihbarat servisleri koordinatörü BND’nin revizyondan geçirilip yeniden yapılandırılmasının birkaç yıl alacağını söylüyor. Fritsche teşkilatın organizasyon yapısının yenilenip BND merkezi ile başbakanlık arasındaki eksiksiz bilgi akışının işler hale getirilmesi gerektiğini belirtiyor.

Başbakan Angela Merkel’in de komisyonda BND’nin kendi başına çalışıp yabancı istihbarat servisleriyle içli dışlı olduğunu sonradan öğrendiğini söyleyeceği tahmin ediliyor. Altmaier ve Fritsche Meclis araştırma komisyonundaki ifadeleriyle başbakana aynı şeyleri söyleme zeminini hazırlamışlardı.

© Deutsche Welle Türkçe

Sabine Kinkartz