Bundesliga'da enerji tasarrufu dönemi

Almanya'nın birinci futbol ligi Bundesliga'nın mütevazı kulüplerinden SC Freiburg, pek çok alanda örnek bir yapılanmaya sahip. Bu alanlardan biri de yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji kaynaklarına öncelik verilmesi. Kulüp, bu sayedeenerji fiyatlarındaki aşırı dalgalanmalardan pek fazla etkilenmiyor.

Bir yıl önce açılışı yapılan Freiburg'daki yeni stadyum, devasa güneş enerjisi çatısıyla uluslararası standartlar alanında da öncü tesisler arasında yer alıyor. Çatıya yerleştirilen 6 bin 200 güneş paneli, yaklaşık 2,4 megavatlık elektrik enerjisi üretme kapasitesine sahip. Dünya çapında sadece Galatasaray'ın arenası çok daha büyük (10 bin 400 panel) ve daha güçlü (4,2 megavat) bir güneş çatısına sahip.

Yılda 1700 saatten fazla güneş ışığı alan Freiburg, Almanya'nın en güneşli şehri olarak kabul ediliyor. Stadyumun elektrik ihtiyacının tamamı fotovoltaik sistem tarafından karşılanıyor. Ayrıca çim ısıtma sistemi de dahil olmak üzere stadyumun tüm ısıtması, yakınlardaki bir kimya tesisinin ürettiği atık ısı ile sağlanıyor.

Işıklandırma ve çim ısıtma sistemleri

Alternatif enerji kaynaklarına yönelen bir başka Bundesliga kulübü olan Bayer Leverkusen de arenası için doğal gaz veya petrol yerine yenilebilir enerjileri tercih ediyor. Kulüpten yapılan açıklamada, "Genellikle 'yeşil elektriği' çok önceden satın aldığımız için uzun vadede sabit fiyat garantisine sahibiz" deniyor. Buna ek olarak kulüp, uzun süredir enerji kullanımını optimize etmeye çalışıyor. Örneğin, stadyumun çim ısıtma sistemi, bir meteoroloji istasyonuna bağlı. Bu da ısıtmanın sadece gerçekten ihtiyaç duyulduğunda devreye girmesini sağlıyor.

Almanya'nın rekortmen şampiyonu Bayern Münih ise çim ısıtma sistemini, büyük ölçüde güneş enerjisiyle çalışan bir hava-ısı pompasıyla donattı. Arenanın dış mekân LED aydınlatmasının hava karardıktan sonraki çalışma süresi yarıya indirilerek altı saatten üç saate düşürüldü. Kulüp ayrıca gece maçlarındaki stadyum içi ışıklandırma sistemini de optimize etmeye çalıyor.

Bu noktada akla hemen şu soru geliyor: Peki, maçların başlama saatleri neden daha erkene alınmıyor ve böylece elektrik sarfiyatından tasarruf edilmiyor?

Alman Futbol Ligi (Kulüpler Birliği) DFL, bu konuda mevcut sözleşmelere atıfta bulunuyor. Özellikle karşılaşmaların yayıncı kuruluşlarıyla yapılan sözleşmeler, maç saati değişikliklerinin önündeki en önemli engeli teşkil ediyor. Ancak bu konuda da bir hareketlenme görünüyor. Werder Bremen kulübü tarafından DW'ye yapılan açıklamada, "Naklen yayın gelirlerimizin bir bölümünden feragat ederek, enerji tasarrufuna katkıda bulunmak, toplumsal bir görev. Konuyla ilgili DFL ve yayıncı kuruluşlarla yakın temas halindeyiz. Alternatiflerden biri olarak, öğleden sonraki maçlarda ışıklandırmayı azaltmayı tartışıyoruz" denildi. 

Fakat ışıklandırma konusunda da sözleşmelerde bazı bağlayıcılıklar bulunuyor. Örneğin DFL, yüksek kaliteli TV yayınları için stadyumlarda belirli bir ışık yoğunluğunun olmasını öngörüyor. Ayrıca kale çizgisi teknolojisi ve VAR (Video Yardımcı Hakem) gibi sistemler de yalnızca yeterli aydınlatma olduğunda sağlıklı sonuç verebiliyor.

Bazı kulüpler sadece kiracı

Bundesliga stadyumlarındaki projektörlerin yaklaşık yarısı halihazırda LED ışıklara dönüştürülmüş durumda. Bunlar geleneksel halojen projektörlerden daha pahalı olsa da enerji sarfiyatı oldukça düşük ve ömrü çok daha uzun.

Ancak böyle bir yatırım her zaman sadece futbol kulüplerinin takdirine kalmıyor. Zira stadyumların bazıları, maçlarını orada oynayan Bundesliga kulüplerine ait değil. Örneğin, Eintracht Frankfurt, Mainz, Köln ve Hertha Berlin gibi kulüplerin maç yaptığı arenalar, ilgili belediyelerin mülkiyetinde. Dolayısıyla söz konusu kulüpler kiracı konumunda. Werder Bremen (yüzde 50 kulüp / yüzde 50 belediye) ya da Stuttgart (yüzde 40 kulüp / yüzde 60 belediye) ise stadyumlarda kısmî mülkiyet hakkına sahip.

Bu nedenle Bundesliga kulüplerinin enerji tasarrufu konusunda, korona salgını sırasındaki hijyen konseptine benzer tek tip bir uygulamaya gitmeleri olanaksız. Kulüplerin mevcut koşul ve maddi imkânları da birbirinden çok farklı. Bayern Münih, Leipzig ve Dortmund gibi zirveye oynayan kulüplerle Bochum, Augsburg veya Union Berlin gibi mütevazı ekipler arasında her anlamda derin bir uçurum söz konusu. Ancak yine de tüm kulüpler, enerji ve dolayısıyla maliyet tasarrufu çabalarında birleşmiş durumda. Elbette Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasıyla başlayan savaş, bu tasarruf çabalarının tek nedeni değil. Ancak savaş, kulüpler üzerindeki maliyetleri düşürme baskısını daha da artırdı.

Buzdolabından yorgunluk havuzuna

Borussia Mönchengladbach'ın stadyumu artık her gün değil, sadece maç günleri yeşil renkte aydınlatılıyor. Pek çok kulüp, çalışanlarına mümkün olan her yerde enerji tasarrufu yapmaları talimatını verdi. Tıpkı Freiburg gibi güneş enerjisi teknolojisinde Bundesliga'nın öncülerinden olan Werder Bremen, mart ayında bir "enerji kurulu" oluşturdu. Kurul üyelerinin görevi, ne kadar küçük görünürse görünsün, potansiyel tasarruf imkânlarını araştırıp uygulamaya koymak. Bu kapsamda stadyumdaki klima üniteleri ve kafeteryadaki buzdolapları, maç günleri dışında kapalı kalıyor. Ayrıca kulüp, ısıtma sisteminin sıcaklık ayarını da düşürdü.

Münih Arena'da da ısıtma tasarrufuna gidildi. Stadyumdaki odalar yazın iki derece daha az soğutuluyor. Kışın da aynı şekilde sıcaklık normalden iki derece daha düşük olacak. Hoffenheim ve Gladbach gibi kulüpler de hem iç hem de dış mekânlarda (örneğin otopark alanlarında) aydınlatmada tasarrufa gitti. Mönchengladbach'ta profesyonel takım oyuncuları, yorgunluk havuzlarını U23 takımı ve diğer genç takımlarla paylaşıyor. DW'nin konuyla ilgili sorusuna yanıt veren kulüplerin çoğu, sadece stadyumlarda değil, antrenman tesislerinde de enerji tasarrufuna yönelik kapsamlı önlemlerin alındığını açıkladı.

Katar'daki Dünya Kupası da kulüplerin enerji tasarrufu çabalarına büyük ölçüde katkıda bulunacak. Bu yıl ilk kez sonbahar/kış döneminde düzenlenecek dev turnuva nedeniyle Bundesliga maçlarına 13 Kasım 2022 ile 21 Ocak 2023 tarihleri arasında ara verilecek. Soğuk ve karanlık günlerdeki bu uzun mola, futbol kulüpleri için muhtemelen en etkili enerji tasarrufu yöntemi olacak.