Cezaevindeki çocuklara şartlı aile görüşü

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2 Mart 2021’de açıkladığı  İnsan Hakları Eylem Planı’nı cezaevlerindeki çocuklara açık görüş sözü verilmişti. 30 Nisan 2021 tarihinde yayımlanan Uygulama Takvimi’nde "ilk bir ay içinde yapılacaklar" listesinde bu vaatler şöyle sıralanmıştı.

- Cezaevlerindeki çocuklar ziyaretçileri ile tüm görüşmeleri "açık görüş" şeklinde yapacak.

- Çocuk hükümlülere "aile görüşü” imkânı gelecek.

- Hükümlü ve tutuklular, ziyaret listesinde yer alan kişileri değiştirebilecek.

- Engelli hükümlü/tutukluların ziyaretlerini bir refakatçi eşliğinde ya da açık görüş şeklinde yapabilme imkânı tanınacak.

- Hükümlü/tutuklu anneleriyle birlikte kalan 0-6 yaş grubu çocukların, yakınlarına ve annesine açık görüş sırasında teslimi sağlanacak.

Gece yarısı değişiklik yapıldı

Ancak bir aylık süre geçmesine karşın söz konusu vaatler yerine getirilmemişti. DW Türkçe'nin dünkü haberinin ardından Adalet Bakanlığı, gece yarısı Resmi Gazete’de yönetmelik değişikliğine giderek, plandaki buna ilişkin bazı faaliyetleri yürürlüğe koydu.

Hükümlü ve Tutukluların Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'te çocuk hükümlü ve tutukluların tüm görüşmelerini her zaman açık şeklinde yapması hakkı getirildi.

Çocuklara aile görüşü imkanı de verilen yönetmelikte, "Çocuk hükümlü ve tutuklulara, en geç ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmi dört saate kadar ana veya babasıyla veya vasisi ile ya da ana veya babasıyla birlikte kardeşiyle kurum ya da eklentilerinde kurumun bu tür ziyaretler için ayrılan bölümünde ve personelin yakın nezareti olmaksızın aile görüşmesi ödülü verilebilir" denildi.

Yönetmelikte, bu hakkın kapsamı şöyle düzenlendi:

- Çocuk hükümlülere, ana veya babasıyla veya vasisiyle ya da ana veya babasıyla birlikte kardeşiyle kurum ya da eklentilerinde ceza infaz kurumu personelinin yakın nezareti olmaksızın aile görüşmesi yaptırılabilir.

- Çocuk hükümlüler için kurum bünyesinde gerçekleştirilen tören veya anma günü ya da doğum günlerinde çocukların ailelerinin de etkinliklere katılması sağlanabilir.

- Çocuk hükümlünün yanında kalacağı bir yakınının olmaması nedeniyle kullanamadığı özel izinler yerine kurum idaresinin uygun gördüğü gün kadar eğitimevinin bulunduğu il sınırları içinde gündüzleri iznini geçirmesi ve gece eğitimevinde kalması imkânı verilebilir.

- Çocuk eğitimevinde kalan hükümlünün hafta sonunda bir gün, kurum idaresinin uygun gördüğü süre kadar, kurum dışına çıkmasına izin verilebilir.

- Çocuk eğitimevinde kalan hükümlü, kamu kurum ve kuruluşlarının gençlik kampı veya gençlik merkezi gibi imkânlarından yararlandırılabilir.

Aile görüşüne iyi hâl şartı

Ancak aile görüşü hakkından yararlanmaya "iyi hâlli" olma şartı getirildi. Yönetmelikte, bu şartlar şöyle sıralandı:

- Tutum ve davranışları ile diğer hükümlü ve tutuklulara iyi örnek olmak.

- İyileştirme faaliyetlerine geçerli mazeret dışında sürekli ve etkin bir şekilde katılarak kişisel gelişim göstermek.

- İş, eğitim ve öğretim faaliyetlerine geçerli mazeret dışında sürekli katılarak üstün başarı göstermek.

- Kurumdaki kişisel ve ortak kullanım alanları ile bu yerlerde bulunan eşyaların temizlik, düzen ve korunmasına azami özen göstermek.

- Kurum içi ya da dışındaki sosyal, kültürel veya sportif faaliyetlere sürekli ve etkin bir şekilde katılarak kişisel gelişim göstermek.

- Kurum işleyişini sürdürmek için gerekli olan kurum iç hizmetlerinin yerine getirilmesinde istekli olmak ve üstün gayret göstermek.

- Uyuşturucu, alkol veya sigara bağımlısı olup da bu bağımlılıktan kurtulmak için kurumca yürütülen eğitim veya tedavi programlarına katılarak bu konuda gelişim göstermek.

- Kurum asayiş ve düzenini tehlikeye düşürebilecek hukuka aykırı bir eylemin ortaya çıkarılmasını sağlamak.

- Düzenli olarak kütüphaneden yararlanmak suretiyle kendi kişisel gelişimi için çaba göstermek.

Annesiyle kalan çocuklara da açık görüş

Yönetmelik değişikliğiyle hükümlü/tutuklu anneleriyle birlikte kalan 0-6 yaş grubu çocukların, yakınlarına ve annesine açık görüş sırasında tesliminin de sağlanmasına izin verildi. Ayrıca yanında çocuğu bulunan kadın hükümlü veya tutukluların talepleri halende eş, altsoy ve üstsoyları ile yapacakları kapalı ziyaretler de açık görüş şeklinde yapılabilecek.

Üç kişilik ziyaretçi listesi değiştirilebilecek

Bu arada Resmi Gazete’de yayımlanan ikinci bir yönetmelik değişikliğinde ise Eylem Planı’nda yer alan “Hükümlü ve tutuklular, ziyaret listesinde yer alan kişileri değiştirebilmesi” sözü yerine getirildi. Yönetmelikte, üç kişilik ziyaretçi listesinin şu hallerde değiştirilebileceği belirtildi:

"Hükümlü ve tutuklular, birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan üç ziyaretçisinin adı ve soyadı ile bilmesi hâlinde adresini bildirir. İsimleri bildirilen ziyaretçiler ancak ölüm, ağır hastalık, doğal afet, hükümlü ve tutuklunun nakli ya da ziyaretçinin ziyaret olanağını ortadan kaldıracak yerleşim yeri değişikliği gibi zorunlu hâllerde veya ziyaretçinin en son ziyarette bulunduğu tarihten itibaren 6 ay içinde ziyarete gelmemesi halinde değiştirilebilir. Ceza infaz kurumu yönetimince, gerekli görülmesi hâlinde bildirilen ziyaretçiler hakkında, ziyarette bulunmalarında sakınca bulunup bulunmadığı konusunda kolluk aracılığıyla araştırma yaptırılır. Sakıncalı görülenlere ziyaret izni verilmez ve yeni ziyaretçinin bildirilmesi istenir."

Alican Uludağ

© Deutsche Welle Türkçe